Wstęp

Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi tematyki e-edukacji, zapoznanie z możliwościami platformy nauczania przez internet e-sgh.pl w uzupełnianiu tradycyjnych form kształcenia, w szczególności na studiach zaocznych, oraz zaprezentowanie możliwych ścieżek dalszego wykorzystania systemu.

A. Ogólna charakterystyka systemu

Podstawowe funkcje systemu

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie wspomaga tradycyjne formy kształcenia poprzez system nauczania przez internet www.e-sgh.pl.

System ten umożliwia:
• prezentację materiałów uzupełniających do wykładów i ćwiczeń na studiach dziennych, zaocznych i podyplomowych - w ten sposób nauczyciel może uzupełnić zajęcia stacjonarne o dodatkowe treści, zadania, testy i ćwiczenia lub także rozbudować program wykładu (ćwiczeń) o całkiem nowe zagadnienia. Wykładowca może również zamieścić w systemie materiały prezentowane na foliach w czasie wykładu, co z pewnością pozwoli usystematyzować zdobytą przez studenta wiedzę;
• prowadzenie pełnych wykładów na studiach dziennych, zaocznych i podyplomowych, które rozbudowują ofertę programową Uczelni;
• organizację i prowadzenie kursów i szkoleń także dla odbiorców spoza SGH.

Wszystkie wykłady zamieszczane w systemie są przedstawiane w formie jednoekranowych slajdów, które pozwalają łatwo usystematyzować informacje zawarte w kolejnych częściach wykładu, a także ułatwiają zapoznanie się z jego treścią przez wyświetlanie każdorazowo optymalnej ilości tekstu, którą można bez wysiłku przeczytać nie błądząc wzrokiem między kolejnymi liniami tekstu. Materiały prezentowane na Platformie są w pełni multimedialne. Tekst opatrzony jest zdjęciami, rysunkami, animacjami. System umożliwia uzupełnianie materiału plikami audio i audiowizualnymi.

Dostęp do kolejnych slajdów może zostać ograniczony, np. w przypadku braku wskazania prawidłowej odpowiedzi w zadaniu. Testy mogą również zawierać materiały pomocnicze, naprowadzające użytkownika na właściwą odpowiedź. Dodatkowo system zapamiętuje historię rozwiązywanych testów i umożliwia ponowne podejście, np. tylko do pytań, które użytkownikowi sprawiły najwięcej trudności.

Mimo, że z założenia wykłady prowadzone przez internet są dostępne w dowolnie wybranej chwili, student nie jest pozostawiony sam sobie.
E-sgh oferuje cztery niezależne metody kontaktu studentów i wykładowców:

• chat: pokój rozmów, w którym o ustalonej wcześniej porze odbywają się spotkania studentów z wykładowcami;
• forum dyskusyjne: dostępne dla uczestników wykładu. Każdy może napisać wiadomość, do której dostęp będą mieli wszyscy pozostali członkowie danej grupy wykładowej;
• wiadomości tekstowe: system e-sgh został wyposażony w moduł umożliwiający wysyłanie informacji do jednego, kilku lub wszystkich studentów danej grupy. Informacje te mogą być przesyłane poprzez pocztę elektroniczną lub za pomocą sms'ów;
• e-mail: poczta elektroniczna wykorzystywana jest w systemie e-sgh.pl do przesyłania zadań i testów oraz referatów i prac zaliczeniowych, jeżeli są one wymagane.

Opracowana przez Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH Platforma została zaprojektowana w taki sposób, by umożliwić pełne wykorzystanie jej możliwości bez względu na konfigurację komputera użytkownika końcowego. Jest ona zgodna z większością przeglądarek internetowych.

Rozdzielczość ekranu, z jaką pracuje komputer nie jest problemem dla systemu - dostosowuje się on do bieżących ustawień komputera, dzięki czemu wykorzystywana jest cała powierzchnia ekranu monitora.

Dodatkowo użytkownik ma możliwość wyboru wielkości czcionki, tak aby nauka przebiegała komfortowo i efektywnie.

Dla użytkowników korzystających z połączenia modemowego została przygotowana, obok wersji multimedialnej (flash), wersja html systemu. Platforma wykorzystuje również specjalistyczne oprogramowanie do odtwarzania plików dźwiękowych i video, dzięki czemu także przy wolnym łączu możliwe jest korzystanie z tych funkcji.

Dla nauczyciela przygotowany został wirtualny dziennik, dzięki któremu może on na bieżąco oceniać zaangażowanie uczestników oraz określać postępy w nauce. W ramach funkcji dziennika dostępne są opcje przeglądania statystyk aktywności studenta, wyników testów, ocen oraz komunikacji ze studentem.

Dostęp do systemu, wykorzystywana technologia

Każdy użytkownik posiada własny, unikatowy login i hasło na podstawie którego jest identyfikowany w systemie, a ścieżka, według której porusza się, jest stale monitorowana i może podlegać dalszym analizom. Pozwala to na wygenerowanie statystyk określających, które wykłady cieszą się największym zainteresowaniem lub których przyswojenie zajmuje najwięcej czasu. Dostęp użytkownika do poszczególnych materiałów i opcji systemu jest definiowany na poziomie administratora systemu.

Platforma e-sgh została zbudowana w oparciu o technologie XML zrealizowaną ze wsparciem języka PHP i bazy danych MySQL. Wykłady są tworzone i przechowywane w formacie XML. Otwarta architektura wykładów umożliwia także inne formy publikacji, np. na wyraźnie życzenie autora, możliwe jest udostępnienie wykładów w formie przygotowanej do druku jako dokumenty pdf.

Podsumowanie

System cały czas rozwija się, uzupełniany jest o nowe rozwiązania technologiczne oraz o kolejne wykłady. System ten jest wystarczająco zaawansowany od strony technicznej i jednocześnie intuicyjny, jeżeli chodzi o obsługę, by prowadzić wykłady i szkolenia internetowe z różnych dziedzin na szeroką skalę.

B. Wykorzystanie systemu dla potrzeb studiów zaocznych w SGH

System e-sgh.pl znakomicie sprawdza się jako platforma wspomagająca nauczanie na studiach zaocznych w SGH. Wielu nauczycieli oferuje dla studentów, którzy uczęszczają na wyznaczone wykłady i ćwiczenia, materiały uzupełniające. Są to materiały systematyzujące wiedzę nabytą w czasie wykładów lub też rozbudowujące program kształcenia.

Materiały te można podzielić na materiały statyczne oraz zestawy, często interaktywnych, zadań, testów i ćwiczeń. W pierwszym przypadku student jedynie zapoznaje się z prezentowanymi treściami oraz dyskutuje z nauczycielem na forum dyskusyjnym i chacie.

W drugim przypadku student, oprócz czytania (lub odsłuchiwania) materiałów, zobligowany jest do rozwiązywania zadań i testów. Wyniki i rozwiązania mogą być przesyłane do nauczyciela (w szczególności, gdy są to obszerne zadania opisowe) lub też w przypadku interaktywnych testów, student realizuje samodzielny tok nauki.
Dla przykładu:

a) zadanie opisowe z możliwością zapoznania się z sugerowaną odpowiedzią przez nauczyciela - dostęp do podpowiedzi lub wzorcowych odpowiedzi (przygotowanych przez nauczyciela) może być warunkowany, np. odpowiedzeniem na pytania pomocnicze (przejście do kolejnego pytania pomocniczego może być warunkowane wskazaniem prawidłowego rozwiązania przy pierwszym pytaniu);

b) testy - pytanie testowe i pięć odpowiedzi - wskazanie nieprawidłowej powoduje wyświetlenie komunikatu z podpowiedzią naprowadzającą na prawidłową odpowiedź (każda błędna odpowiedź może być opatrzona innym komentarzem); w przypadku drugiego lub trzeciego błędnego wskazania system sam może wyświetlić poprawną odpowiedź. Po zakończeniu testu student może zapoznać się ze statystykami. Podsumowanie to znakomicie systematyzuje wiedzę - zawiera w jednej tabeli treść wszystkich zadań, wskazania studenta oraz poprawne odpowiedzi.

Dodatkowo system informuje ile razy student próbował wskazać właściwą odpowiedź.

Oprócz tych standardowych zadań i testów możliwe jest wdrożenie wielu innych rodzajów interaktywnych materiałów. Mogą to być kejsy do rozwiązywania przez grupę studentów. W tym przypadku nauczyciel zyskuje następne narzędzie do komunikowania się ze studentami - terminarz, w którym rozdziela zadania i rozlicza z ich wykonania.

Każdemu materiałowi uzupełniającemu tradycyjne studia towarzyszy szereg dodatkowych funkcji. Jedną z podstawowych funkcji charakteryzujących e-learning są wirtualne konsultacje nauczyciela ze studentem. Na Platformie SGH odbywa się to przede wszystkim poprzez pokój rozmów - chat. Wirtualne konsultacje powinny odbywać się przy najmniej dwa razy w ciągu zjazdu - raz w godzinach pracy, drugi raz wieczorem (studenci zaoczni mają różne możliwości czasowe w korzystaniu z systemu). Innym, równie ważnym i bardzo dobrze rozwijającym się narzędziem komunikacji jest forum dyskusyjne. Jest ono dostępne dla wszystkim, wyznaczonych uczestników - zawiera wypowiedzi studentów i nauczyciela. W każdej chwili nowy uczestnik może dołączyć się do dyskusji. System został także wyposażony w możliwość powiadamiania studentów o nowoudostępnianych funkcjach i wykładach poprzez e-mail oraz tablicę aktualności, która jest widoczna zaraz po zalogowaniu.

C. Wprowadzenie systemu do powszechnego użycia na studiach zaocznych

Powszechne wykorzystanie systemu e-sgh.pl dla potrzeb wszystkich studentów na studiach zaocznych w SGH uwarunkowane jest:

• wyłonieniem przez koordynatorów przedmiotów osób, które będą tworzyły materiały w imieniu wszystkich wykładających dany przedmiot,
• wyłonieniem przez koordynatorów przedmiotów osób, które będą prowadziły internetowe zajęcia (odpowiadały na e-maile, sprawdzały prace domowe, prowadziły rozmowy na forum i chacie) w imieniu wszystkich wykładających dany przedmiot,
• zaakceptowaniem stworzonego materiału przez wszystkich prowadzących (jest to konieczne przy uwzględnianiu aktywności studentów w e-sgh.pl przy wystawianiu ocen końcowych),
• w przypadku braku możliwości przyjęcia opracowanego materiału przez wszystkich prowadzących jedyną możliwością jest tworzenie autorskiego materiału przez nauczycieli nieakceptujących zunifikowanych treści.

Dla studentów nie mających dostępu do internetu Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej przewiduje materiały w formie off-line - na dyskietkach bądź płytach CD. Zamieszczone tam będą nie tylko materiały dydaktyczne, ale również zapisy rozmów na chacie oraz na forum dyskusyjnym. Przed wprowadzeniem takiego rozwiązania należy jednak przeanalizować zasadność takiego kroku. Materiał off-line będzie uboższy o interaktywne testy i mogą wystąpić problemy z bieżących aktualizowaniem materiałów. Biorąc pod uwagę szerokie możliwości w dostępie do internetu (komputery wystawione na korytarzach w gmachach SGH, "kafejki" internetowe) przedsięwzięcie to powinno ograniczać się jedynie do wersji on-line.

uczyciel (nauczyciele) prowadzący zajęcia internetowe w imieniu wszystkich wykładowców danego przedmiotu, ma do dyspozycji wirtualny dziennik, w którym zapisuje wyniki oraz ocenia aktywność studentów na chacie oraz na forum itd.

Przygotowaniem materiałów od strony technicznej zajmuje się Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH. Nauczyciel przekazuje przygotowany materiał w plikach np. MS Word. Przed rozpoczęciem tworzenia materiałów bardzo istotny jest kontakt z Biurem w celu ustalenia szczegółów technicznych oraz przekazania wykładowcy "Standardów tworzenia materiałów dla potrzeb systemu e-sgh.pl".

D. Kontakt z Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH

Serdecznie zapraszam do współpracy w tworzeniu materiałów dla potrzeb systemu e-learning SGH. Wszelkie informacje nt. systemu, jego możliwości oraz technicznego przygotowania materiałów uzyskają Państwo w siedzibie Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH - gmach Główny, Al.Niepodległości 162, pokój 150, tel. (22) 337 9 723, e-mail: cren@sgh.waw.pl.

Zachęcam do odwiedzenie strony internetowej systemu www.e-sgh.pl. Strona ta oprócz rozbudowanej informacji o platformie, jego funkcjach i aktualnej oferty, zawiera również wiele użytecznych podstron m.in. abc e-learningu oraz bazę instytucji działających na rynku nauczania przez internet w Polsce i na świecie.

Na stronie głównej znajduje się formularz do logowania. Każda osoba może założyć konto testowe i zapoznać się z materiałami ogólnodostępnymi, w tym z prezentacją systemu on-line. Wersja off-line prezentacji systemu, przygotowana w powerpoint dostępna jest jako załącznik do artykułu - otwórz prezentację e-sgh.pl.