Relacja z sympozjum

Bliższe przyjrzenie się początkowej fazie wdrażania kształcenia na odległość w różnych uczelniach prowadzi do wniosku, że dostęp do wiedzy praktycznej na ten temat wciąż nie jest łatwy, mimo znacznej ilości informacji dostępnych zarówno w internecie, jak i w "tradycyjnych" źródłach. Prowadzi to niejednokrotnie do powielania niektórych błędów merytorycznych i organizacyjnych. Stąd myśl o ułatwieniu wymiany informacji i doświadczeń pomiędzy uczelniami wdrażającymi tę metodę kształcenia, a w ślad za nią decyzja o kontynuowaniu spotkań pod nazwą "Kształcenie na odległość - metody i narzędzia".

Trzecie sympozjum, zorganizowane w Akademii Morskiej w Gdyni, przebiegało według nieco innej formuły niż dwie poprzednie edycje. Obok prezentacji relacji z prac naukowych przewidziano mianowicie forum dyskusji nad zrealizowanymi, wykonywanymi obecnie i planowanymi projektami finansowanymi ze środków Unii Europejskiej, sposobami pozyskiwania środków oraz zarządzaniem projektami. Te bowiem tematy nabrały szczególnej wagi ze względu na konieczność zapewnienia odpowiedniego tempa prac nad wdrażaniem metod kształcenia na odległość.

Jakkolwiek za podstawowe czynniki powodzenia procesu wdrażania systemu kształcenia na odległość uznać należy zmianę relacji student - wykładowca oraz właściwe przygotowanie treści programowych, ważne miejsce w tym systemie zajmują: metoda zarządzania procesem i narzędzia wspomagające. Uzasadnia to nazwę sympozjum i wskazuje jego główny kierunek, a więc i treść referatów.

Podczas sympozjum przedstawiono prace dotyczące wielu różnych aspektów kształcenia na odległość, jednak równocześnie zaobserwowano pewną koncentrację zainteresowań na systemach zarządzania procesem kształcenia i społecznych aspektach kształcenia asynchronicznego.

Część spośród uczestników sympozjum brała również udział w jego poprzednich edycjach. Przedstawione przez nich opracowania pozwalają obserwować przebieg wdrażania systemu kształcenia na odległość, jak i ewolucję poglądów oraz zainteresowań autorów w stosunku do opracowań przedstawianych przez tych samych autorów podczas poprzednich edycji sympozjum. Wskazuje to, że prace nad udoskonaleniem i rozpowszechnieniem kształcenia asynchronicznego są kontynuowane przez wiele ośrodków w kraju i to coraz intensywniej.

Wśród 20 referatów przyjętych do programu sympozjum znalazły się prace na temat systemów zarządzania procesem kształcenia na odległość, systemów zarządzania tworzeniem materiałów dydaktycznych, alternatywnych systemów kształcenia na odległość, przykładów realizacji programów kształcenia, a także wykorzystania metod kształcenia asynchronicznego w nowych systemach kształcenia na studiach technicznych.

Godnym podkreślenia jest fakt, że wśród uczestników sympozjum, obok pracowników naukowo-dydaktycznych uczelni, znaleźli się także nauczyciele szkół średnich i podstawowych, którzy nabyli własnych doświadczeń w stosowaniu metod kształcenia asynchronicznego. Doświadczenia te były relacjonowane w referacie Gdzie się zaczyna e-learning, czyli alternatywa dla tradycyjnej szkoły, przedstawionym przez nauczycielkę szkoły podstawowej Krystynę Kolendo-Dzięgielewską. W tym też referacie omawiano przewidywany wpływ kształcenia na odległość na nauczanie podstawowe w najbliższej przyszłości.

Jedna z nowych koncepcji zarządzania kształceniem na odległość przedstawiona została w referacie Dariusza Dobrowolskiego z UMCS pt. Learning Community Environment (LCE) posiadającego atrybuty LMS, CMS i VLE (Virtual Learning Environment).

W referacie Elżbiety Podoskiej-Filipowicz i Andrzeja Michalskiego z Uniwersytetu Bydgoskiego zostały przedstawione perspektywy kształcenia ustawicznego wspomaganego metodami kształcenia na odległość. Krystyna Noga z Akademii Morskiej w Gdyni omówiła zaś kolejną fazę ewolucji, opartych na technikach kształcenia asynchronicznego, metod kształcenia w dziedzinie elektroniki cyfrowej. Materiały dydaktyczne udostępniane w internecie przez Laboratorium Techniki Cyfrowej na Wydziale Elektrycznym Akademii Morskiej cieszą się coraz większym zainteresowaniem ze strony studentów zbliżonych kierunków na uczelniach w całym kraju.

Kilka referatów dotyczyło doświadczeń związanych ze stosowaniem różnych systemów zarządzania kształceniem na odległość. I tak Adam Pawełczak (Wyższa szkoła Bankowa w Poznaniu) w wystąpieniu zatytułowanym Aktywności grupowe na platformie e-learning scharakteryzował możliwości wspomagania realizacji projektów grupowych z użyciem platformy Moodle.

Możliwości wykorzystania technologii zarządzania prawami autorskimi w systemach zdalnego nauczania to temat referatu Krzysztofa Nowickiego i Łukasza Zielińskiego z Politechniki Gdańskiej, poruszającego istotne, choć wciąż traktowane z niedostateczną uwagą, zagadnienie ochrony własności intelektualnej w odniesieniu do materiałów dydaktycznych udostępnianych w internecie. Przedstawiono w nim trzy, dominujące obecnie, koncepcje zabezpieczania danych multimedialnych, a mianowicie: zabezpieczenia kryptograficzne, zabezpieczenia nośników danych multimedialnych i (lub) kontrolowanie rozpowszechniania kluczy deszyfrujących oraz watermarking, czyli znakowanie danych multimedialnych, które może służyć do identyfikacji właściciela praw autorskich.

Referat Metodyka opracowywania treści zajęć dydaktycznych dla potrzeb kształcenia asynchronicznego Ryszarda Podpory z KUL to zbiór doświadczeń związanych z dążeniem do utworzenia optymalnej wersji wykładu wirtualnego.

Marzena Grzesiak i Małgorzata Dąbrowska z Politechniki Gdańskiej (Nauczanie na odległość w sektorze MSP na przykładzie projektu MESIMA) zajęły się stosowaniem kształcenia na odległość w małych przedsiębiorstwach. Przedstawiony w referacie projekt MESIMA ma na celu edukację przedsiębiorców oraz pracowników z sektora MSP w różnych dziedzinach związanych z zarządzaniem przedsiębiorstwem, między innymi w zarządzaniu finansami.

W programie warsztatów poświeconych projektom unijnym znalazła się relacja z projektu realizowanego przez cztery uczelnie z Trójmiasta: Akademię Medyczną, Akademię Morską, Politechnikę Gdańską i Uniwersytet Gdański, finansowanego z funduszy strukturalnych. Przedmiotem projektu jest opracowanie i rozpowszechnienie programów kształcenia na odległość przeznaczonych do wspomagania kształcenia ustawicznego. Autor niniejszej relacji omawiał funkcje narzędzi kształcenia asynchronicznego w systemie kształcenia inżynierów znanym jako CDIO (Conceive-Design-Implement-Operate). Stosowanie tego systemu okazało się możliwe wyłącznie w oparciu o techniki kształcenia na odległość.

Interesującym uzupełnieniem programu była relacja zespołu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji SOCRATES z projektów realizowanych w obszarze programu MINERVA.

Oceniając przebieg sympozjum, m.in. w oparciu o recenzje referatów i opinie wyrażone przez jego uczestników, można stwierdzić, że cel spotkania, jakim było umożliwienie wymiany informacji o praktycznych aspektach wdrażani kształcenia na odległość, został osiągnięty.

Rysunek 1. Statystyka sympozjów Kształcenie na odległość - metody i narzędzia

Źródło: opracowanie własne