Relacja z konferencji

Problematyka kształcenia zdalnego wzbudza coraz szersze zainteresowanie środowisk edukacyjnych. Tym obszarem działania Ministerstwo Edukacji Narodowej chce zainteresować również nieakademickie środowiska kształcące nauczycieli: Kolegia Nauczycielskie i ośrodki doskonalenia nauczycieli. Przykładem takiego działania jest konferencja E-kształcenie w kolegiach - nowe standardy, która odbyła się 11-12 maja 2006 roku w Kolegium Nauczycielskim w Bielsku-Białej. Kolegium to było nie tylko gospodarzem konferencji, ale także jej inicjatorem (jako że może się ono poszczycić sukcesami we wdrażaniu nauczania zdalnego do kształcenia nauczycieli). Konferencja została zorganizowana pod patronatem Ministerstwa Edukacji przy współpracy Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie.

E-kształcenie podnosi prestiż kolegiów i służy realizacji postulatu dostosowania standardów pracy polskich szkół wyższych do standardów europejskich i światowych. Zastosowanie nowoczesnych form nauczania w kolegiach nauczycielskich ma także szersze znaczenie - kształcenie nauczycieli musi opierać się na nowoczesnych technikach pracy, bowiem ich przygotowanie decyduje o poziomie wykształcenia następnych pokoleń. Tematyka konferencji obejmowała różne zagadnienia: od problemów kompleksowej i spójnej organizacji e-kształcenia, poprzez określenie jego celów, aż po możliwości i przykłady dobrej praktyki.

Wdrażanie e-nauczania w instytucjach edukacyjnych wymaga rozwiązania wielu problemów natury organizacyjnej, technicznej i psychologicznej. Brak warunków formalnych i organizacyjnych niezbędnych do wdrażania e-kształcenia jest - zdaniem prof. Jerzego Mischke (Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy) - główną barierą ograniczającą rozwój kształcenia zdalnego. Edukacja zdalna jest obecnie na tyle popularna, że budzi zainteresowanie w różnych środowiskach edukacyjnych. Niestety, wymaga dostosowania organizacyjnego placówek wdrażających, wprowadzenia istotnych zmian na poziomie organizacji pracy, zmian sposobu rozliczania realizatorów z wykonanych zadań, a także zmian standardów jakości pracy. Zmiany organizacyjne pozwoliłyby stworzyć rozwiązania systemowe dla kształcenia komplementarnego - łączącego tradycyjne i nowoczesne formy kształcenia. Jednak w istniejącej sytuacji prawnej, status e-kształcenia jest wciąż niedookreślony, co utrudnia zbudowanie spójnej struktury organizacyjnej.

Profesor Mischke podkreślił także duże znaczenie stosowania nowoczesnych sposobów kształcenia dla rozwoju kompetencji człowieka.

Dyskusję na ten temat podjęła dr Barbara Kędzierska (Akademia Pedagogiczna w Krakowie i ECEMI), która dokonała próby pogrupowania kompetencji w oparciu o bieżące potrzeby człowieka we współczesnym świecie i wyeksponowania kompetencji niezbędnych w społeczeństwie informacyjnym. Szczególnie ważne w perspektywie czasowej są kompetencje dla kształcenia ustawicznego, które powinny zapewnić gotowość człowieka do kontynuowania edukacji przez całe życie. Wśród nich ważne miejsce zajmują kompetencje informacyjno-komunikacyjne, których rozwój wspiera e-kształcenie.

Formy kształcenia zdalnego pojawiają się coraz częściej w praktyce kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Przykładem takiej praktyki są działania podejmowane w Kolegium Nauczycielskim w Bielsku-Białej - prekursorem e-edukacji nauczycieli jest tu Lechosław Hojnacki. W czasie konferencji wskazał on na konieczność wdrażania najnowszych osiągnięć technologii informacyjno-komunikacyjnej do praktyki nauczycielskiej. Rozwój technologii postępuje w bardzo dużym tempie, dostarczając coraz nowszych narzędzi poszerzających możliwości nauczyciela. Kolegium Nauczycielskie posiada własny system wzbogacania tradycyjnych form kształcenia formami zdalnymi. Studenci Kolegium - przyszli nauczyciele - uczą się zdalnie, korzystając z internetowej platformy edukacyjnej. Realizują w zespołach projekty badawcze, których efektem są także opracowane kursy e-learningowe. Liderzy zespołów projektowych zademonstrowali rezultaty pracy swoich grup. Opracowane projekty są znakomitym przykładem skuteczności nowoczesnych metod pracy z wykorzystaniem internetowej platformy edukacyjnej, jako narzędzia pomocniczego.

Z kolei tematem wystąpienia Andrzeja Cichego z Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli (CODN) było zastosowanie form e-kształcenia w praktyce tego ośrodka, a zwłaszcza doświadczenia związane ze zdalnym egzaminowaniem. CODN prowadzi również działania w zakresie zdalnej realizacji lekcji w kilku szkołach jednocześnie. Taka forma pracy stanowi wyzwanie dla najbardziej kreatywnych nauczycieli, a zarazem konieczność kształcenia tych nauczycieli, aby byli gotowi podejmować takie wyzwanie.

Przygotowanie nauczycieli do pracy zdalnej jest trudnym zadaniem tak dla uczelni wyższych, jak i ośrodków doskonalenia nauczycieli. Szkoły wyższe w dużej części podejmują już przedsięwzięcia w tym kierunku. Większość kolegiów nauczycielskich dopiero staje przed tym zadaniem. Przedstawienie osiągnięć różnych placówek edukacyjnych w tym zakresie miało zainspirować do tworzenia własnych rozwiązań, dostosowanych do możliwości technicznych i organizacyjnych środowiska. Na szybkie zmiany trudno jednak liczyć, bowiem - jak podkreślali to uczestnicy konferencji - prawie zawsze jest to proces długotrwały, wymagający stworzenia rozwiązań systemowych, które pozwolą zapewnić wysoką jakość e-kształcenia i kształcenia w ogóle.