Wprowadzenie

Idea projektu Wirtualny Kampus UMCS oraz pierwsze doświadczenia z jego realizacji przedstawione zostały w poprzednim numerze "e-mentora". Zgodnie z zapowiedzią, kolejne artykuły będą dotyczyć wyników obserwacji i badań związanych z wykorzystaniem Wirtualnego Kampusu UMCS (WK) przez nauczycieli akademickich i studentów.

W niniejszym artykule przedstawiona zostanie idea zrodzenia się kampusów wydziałowych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz zaprezentowany zostanie pierwszy z nich: Wirtualny Kampus Wydziału Ekonomicznego (WKE). Omówione zostaną także formy dydaktyczne nauczania najczęściej stosowane przez nauczycieli akademickich oraz te najchętniej wykorzystywane przez studentów.

Idea powstania kampusów wydziałowych

Od samego początku jednym z głównych elementów projektu Wirtualny Kampus UMCS jest prowadzenie szkoleń dla nauczycieli akademickich, które pozwalają zdobyć wiedzę na temat wykorzystania technologii informacyjnych w pracy dydaktycznej, poznać platformę zdalnego nauczania i elementy metodyki online oraz podstawy komunikacji internetowej.

Pierwsze szkolenia organizowane były dla chętnych nauczycieli - reprezentantów różnych wydziałów uczelni. Dlatego też na początku działała jedna ogólna platforma (www.kampus.umcs.lublin.pl), która skupiała wszystkich nauczycieli UMCS. Szybko jednak okazało się, że na poszczególnych wydziałach pojawiają się grupy aktywnych nauczycieli akademickich, co skłoniło nas do modyfikacji szkoleń i odejścia od modelu szkoleń ogólnouniwersyteckich. Obecnie są one organizowane dla pracowników konkretnych wydziałów, instytutów bądź zakładów. Została również zmodyfikowana platforma Wirtualny Kampus UMCS (WK) poprzez utworzenie kampusów wydziałowych. Pierwszym takim kampusem był Wirtualny Kampus Wydziału Ekonomicznego (http://ekonomia.kampus.umcs.lublin.pl/), który powstał w kwietniu 2005 r. po trzyetapowym szkoleniu zorganizowanym na początku 2005 r. właśnie dla nauczycieli akademickich tegoż wydziału.

Prezentacja Wirtualnego Kampusu Wydziału Ekonomicznego

Na potrzeby WKE została postawiona nowa instancja platformy Moodle. Aby nauczyciele bardziej się identyfikowali z ich kampusem wydziałowym oraz chętniej z niego korzystali, została opracowana specjalna szata graficzna odróżniająca ten Kampus od Wirtualnego Kampusu UMCS. Nie jest on jednak bytem niezależnym, a integralną częścią całego projektu Wirtualny Kampus UMCS.

Rysunek 1

Należy zaznaczyć, iż część nauczycieli akademickich z Wydziału Ekonomicznego już wcześniej była użytkownikami WK UMCS, z którego sukcesywnie przenosili się na kampus wydziałowy. Rysunek poniżej przedstawia, jak zmieniała się liczba użytkowników ogólnego kampusu i kampusu Wydziału Ekonomicznego.

Rysunek 2. Zmiana w czasie liczby użytkowników WK i WKE

Źródło: opracowanie własne na podstawie bazy danych platform

Z przeprowadzonych badań i obserwacji (kwiecień 2006 r.) wynika, że spośród wszystkich zarejestrowanych użytkowników WKE około 75% studentów bierze udział (są do nich przypisani) w kursach zaprojektowanych przez nauczycieli - z czego studentów aktywnych¹ jest ponad 35%. Kursów otwartych na tym kampusie jest 11.

Dane dotyczące liczby zarejestrowanych użytkowników na Kampusie Wydziału Ekonomicznego oraz ich aktywności przedstawia tabela 1.

Najpopularniejsze zastosowania Wirtualnego Kampusu Wydziału Ekonomicznego

Najpopularniejsze zastosowania Wirtualnego Kampusu Wydziału Ekonomicznego

Wirtualny Kampus Wydziału Ekonomicznego jest wykorzystywany przez nauczycieli akademickich UMCS przede wszystkim do zamieszczania materiałów dydaktycznych w formie elektronicznej. Są to:

• materiały wykładowe (w formacie pdf i ppt),
• różnego rodzaju materiały ćwiczeniowe,
• pliki audio i wideo,
• propozycje źródeł wiedzy (np. artykuły, internetowe czasopisma, przekierowania do stron WWW),
• słowniki pojęć.

Na podstawie tego krótkiego wyliczenia widać, że nauczyciele akademicy swoje zajęcia wspierają bogatymi i różnorodnymi materiałami dydaktycznymi, które platforma WKE pozwala im w dogodny sposób prezentować studentom. Studenci zaś bardzo chętnie z zamieszczonych materiałów korzystają.

Platforma WKE wykorzystywana jest także do przeprowadzania testów sprawdzających online. Są to zarówno testy sprawdzające wiedzę z zakresu wybranych wykładów, jak i testy końcowe. Należy zaznaczyć, iż platforma proponuje bardzo szeroki wybór rodzajów pytań - od jednokrotnego wyboru począwszy, poprzez pytania wielokrotnego wyboru, numeryczne, uzupełniania, po pytania wymagające dopasowania odpowiedniej odpowiedzi. Oprócz testów, często stosowane są również zadania online. Najczęściej polegają one na umieszczeniu przez prowadzącego zadania do wykonania dla studentów (przygotowanie raportu, wypracowania, prezentacji, rozwiązania zadania itp.). Rozwiązania tych zadań zamieszczane są następnie przez studentów na platformie (tylko prowadzący może je widzieć, co zapobiega "ściąganiu"), gdzie nauczyciel może je sprawdzić i ocenić (ocena opisowa, komentarz lub stopień).

Nauczyciele akademiccy zakładają także w swoich obszarach narzędzie do komunikacji ze studentami - forum dyskusyjne, które jednak nie cieszy się zbyt dużym zainteresowaniem. Najczęściej ma ono formę tablicy ogłoszeń, rzadko natomiast toczą się na nim prawdziwe dyskusje (mała liczba postów dodawanych przez studentów). Studenci natomiast chętnie wykorzystują narzędzie do głosowania, które pozwala im na szybkie wyrażenie własnej opinii w konkretnej sprawie.

Podsumowanie

Rzeczywistość pokazuje, że Wirtualny Kampus Wydziału Ekonomicznego nauczyciele akademiccy wykorzystują głównie w ramach seminariów magisterskich, a także wspomagania klasycznych zajęć akademickich (wykładów, ćwiczeń), zarówno na studiach dziennych (głównie), jak i wieczorowych.

Podstawową funkcją WKE jest możliwość zamieszczania materiałów szkoleniowych, testów i zadań oraz tablica ogłoszeń. Dyskusje są praktycznie nieobecne. Może być to konsekwencją:

• faktu, że użytkownikami WKE są głównie studenci studiów dziennych. W naturalny sposób nie potrzebują oni dodatkowych kanałów komunikacji, w odróżnieniu np. od studentów zaocznych, którzy rzadko się spotykają;
• zajęcia na WKE najczęściej nie są integralną częścią zajęć tradycyjnych (są niebowiązkowym uzupełnieniem). Nie ma więc mechanizmów wymuszających aktywność na np. forach dyskusyjnych.

Projekt Wirtualnego Kampusu jest przykładem oddolnej inicjatywy poszczególnych nauczycieli akademickich mającej na celu wdrożenia systemu kształcenia komplementarnego na uczelni wyższej². W kolejnym artykule zostanie zaprezentowany Wirtualny Kampus Instytutu Psychologii UMCS, na którym zostały zaobserwowane jakościowo nowe zastosowania platformy e-learning.