Wprowadzenie

Wprowadzenie

Zapewne już w momencie, kiedy postawimy ostatnią kropkę kończącą ten artykuł będziemy mogli spokojnie powiedzieć, że tekst ten już się "trochę" zdezaktualizował. Od tego momentu czas naprawdę przestanie grać na korzyść informacji zawartych w tym opracowaniu. Handel internetowy w Polsce rozwija się bowiem tak dynamicznie, że przygotowując tekst na ten temat należy liczyć się ze zmianami mającymi charakter ciągły, permanentny. Najlepszym przykładem obrazującym opisywany stan rzeczy jest rodzimy internetowy portal aukcyjny Allegro.pl. Właśnie do niego - jako sztandarowego przykładu pewnych koncepcji i rozwiązań, które jako całokształt sprawdziły się w stu procentach, będziemy się na łamach tego opracowania odwoływać dość często. Jest to miejsce, gdzie średnio co 20 sekund dochodzi do rejestracji nowego konta¹ oraz gdzie w ubiegłym roku sprzedano 25 milionów przedmiotów (o łącznej wartości 1,5 mld złotych)². Aby zobrazować pewne zmiany, poprzednie zdanie można uzupełnić o jeszcze jedno ważne stwierdzenie: 1,5 mld złotych to o ok. 80% więcej w porównaniu z rokiem 2004. Obserwując pewne zjawiska, wiele osób interesujących się tematem praktycznie mówi jednym głosem: ten rok dla handlu internetowego w Polsce może być tylko lepszy...

Allegro.pl sztandarowym przykładem

W minionym roku na zakupy przez internet Polacy wydali ponad 3 miliardy złotych, przy czym po raz pierwszy także w 2005 roku obroty polskiego handlu elektronicznego osiągnęły poziom 1 procenta całości obrotów detalicznych³. Allegro, ze swoim obrotem za ubiegły rok w wysokości 1,5 mld złotych bezdyskusyjnie odgrywa największą rolę w polskim e-handlu. Praktycznie około co druga złotówka, która była udziałem transakcji handlowej dokonanej w internecie, została wydana na towar znaleziony na Allegro.

Allegro na tle innych portali aukcyjnych

Jeśli potraktujemy internetowy portal aukcyjny Allegro.pl jako najlepszy przykład pewnego rodzaju perspektywiczności handlu internetowego w Polsce, warto byłoby pokazać jego pozycję na tle innych portali aukcyjnych. Pomocne w tym może okazać się poniższe zestawienie:

Tabela 1. Szacunkowy udział w rynku najważniejszych portali aukcyjnych w Polsce

Serwis aukcyjny	Ilość wystawionych aukcji	Procentowy udział
Allegro.pl	1 569 930	77,56
Świstak.pl	183 907	9,08
Ebay.pl	182 517	9,01
Kiermasz.pl	45 463	2,24
Aukcje24.pl	42 103	2,08

Źródło: http://aukcjepl.info/, dane z 28 sierpnia 2006 r. z godziny 17:45

Na chwilę obecną, wnioskując z powyższego zestawienia, Allegro ma na rynku portali aukcyjnych praktycznie pozycję dominującą. Jako kryterium porównania portali aukcyjnych pod względem efektywności oraz popularności, a co za tym idzie - pozycji, jaką dany portal zajmuje w określonym zastawieniu, najlepiej jest przyjąć właśnie liczbę wystawionych aukcji w określonym przedziale czasowym. Niewątpliwie jest to jeden z lepszych wyznaczników znaczenia danego portalu aukcyjnego. Od liczby wystawionych aukcji, a co za tym idzie - od określonego wolumenu sprzedaży, zależy przecież zysk danego portalu aukcyjnego, który w tym przypadku jest po prostu pośrednikiem między sprzedającym a kupującym. Zysk będący zazwyczaj prowizją od usług pośrednictwa, czyli przykładowo od wystawienia przedmiotu czy też jego sprzedaży⁴.

Popularność równie ważna...

Praktycznie pytanie o treści: jak liczba użytkowników oraz odwiedzin na danym portalu aukcyjnym wpływa na sprzedaż? moglibyśmy uznać za pytanie retoryczne. W zestawieniu popularności witryn internetowych w Polsce Allegro.pl zajmuje dość wysoką, piątą lokatę.

Tabela 2. Audyt widowni - witryny

lp	Witryna	Użytkownicy (real users)	Odsłony	Średni czas na użytkownika (real users)	Udział czasu (w %)
1	Google	10 448 381	1 615 021 675	3 godz. 56 min	15,09
2	Onet.pl	9 731 887	2 138 186 418	4 godz. 31 min	16,10
3	Wirtualna Polska	8 567 450	1 197 713 096	3 godz. 8 min	9,84
4	INTERIA.PL	6 799 079	615 034 834	2 godz. 20 min	5,81
5	Allegro	6 602 233	2 039 704 378	2 godz. 29 min	6,02
6	Microsoft	6 260 754	118 475 406	13 min 46 s	0,53
7	o2.pl	5 937 573	520 916 703	2 godz. 36 min	5,65
8	wikipedia.org	4 767 641	88 733 013	20 min 52 s.	0,61
9	Gazeta.pl	4 737 547	338 270 185	1 godz. 1 min	1,79
10	msn.pl	3 874 676	43 373 820	15 min 2 s	0,36
11	Plus GSM	3 281 164	112 485 488	34 min 36 s	0,69
12	Orange	2 988 095	136 438 444	1 godz. 1 min	1,12
13	TP	2 936 798	162 548 358	10 min 51 s	0,19
14	youtube.com	2 562 143	43 460 030	26 min 41 s	0,42
15	Osemka.pl	2 393 741	25 800 811	6 min 14 s	0.09
16	maxior.pl	2 328 483	110 911 309	58 min 36 s	0,83
17	PTC Era	2 269 348	104 313 926	44 min 16 s	0,61
18	neostrada.pl - oferta usługi	2 265 763	111 249 220	2 godz.	0 min 1,66
19	otoMoto	2 188 209	79 209 991	23 min 57 s	0,32
20	Gery.pl	2 127 630	13 991 433	5 min 37 s	0,07

Źródło: Badanie Megapanel PBI/Gemius, czerwiec 2006, grupa: internauci w wieku 7+, http://audyt.gemius.pl/witryny_wyniki.php?id=26, [31.08.2006]

Analizując powyższe zestawienie tabelaryczne, należy zwrócić uwagę na pewną ważną rzecz. Allegro zostało sklasyfikowane dopiero na piątym miejscu, ale jeśli spojrzymy na takie kryterium wspomnianego opracowania, jak liczba odsłon, Allegro zajmuje wysokie, drugie miejsce. Aczkolwiek warto zauważyć, iż klasyfikacja danej witryny internetowej pod kątem liczby tzw. realnych użytkowników wydaje się bardziej miarodajna (bynajmniej w przypadku portalu aukcyjnego, jakim jest właśnie Allegro.pl). Odsłony - odsłonami, a wskaźnik ten także ma swoją określoną wartość. Wartość, którą być może trudno jest przeliczyć na pieniądze, ale mającą określone znaczenie⁵. Kto zatem tak naprawdę generuje wspomniane prawie 1,5 mld złotych obrotu czy też wystawia wymienione 1 569 930 aukcji? Są to oczywiście kupujący i sprzedający. A właściwie - zarejestrowani, aktywni użytkownicy portalu, gdyż w przypadku miejsca takiego jak Allegro.pl każdy może być i kupującym, i sprzedającym (w różnych proporcjach).

W ramach pewnej konkluzji można także pokazać, jak z perspektywy czasowej zmieniała się liczba użytkowników portalu Allegro.pl oraz liczba odsłon, które w przypadku platformy aukcyjnej mają swoje znaczenie (o czym zdążyliśmy już napisać). Jako okres obserwacji przyjmiemy jeden rok. W wielu dziedzinach ekonomii nie jest błędem, jeśli ten okres nazywamy tzw. "krótkim okresem". Przy opisywaniu zjawisk dotyczących handlu internetowego w Polsce i na świecie, jeden rok praktycznie wystarczy, aby zdezaktualizować wszystko, co było uważane za pewnik jeszcze przed upływem tego czasu. Ten stan rzeczy, już bez dalszego autorskiego komentarza, zostanie zobrazowany przy pomocy dwóch wykresów.

Wykres 1. Liczba użytkowników portalu Allegro.pl w okresie czerwiec 2005 - czerwiec 2006
Źródło: http://audyt.gemius.pl/witryny_wyniki.php, [31.08.2006]

Wykres 2. Liczba odsłon w portalu Allegro.pl w okresie czerwiec 2005 – czerwiec 2006

W internecie 'pójdzie' wszystko...

Sprzedawaliśmy już babcine ogórki, powietrze z gór zamknięte w słoiku, damską podpaskę z lat 70. (nieużywaną), czołgi z demobilu i radziecką wyrzutnię rakiet SS-27⁶. Brzmi to egzotycznie, ale handel w polskim internecie profesjonalizuje się z każdym rokiem. Nie jest to już miejsce gdzie sprzedają przede wszystkim osoby prywatne, gdzie obrotowi handlowemu podlegają tylko towary używane, z drugiej ręki, których ktoś chce się pozbyć choćby ze względu na to, że nabył rzecz lepszą, nowszą, "z wyższej półki cenowej" itp. Coraz więcej firm - tak jak ma to miejsce w Stanach Zjednoczonych czy też Europie Zachodniej - wykorzystuje internet jako skuteczny i relatywnie tani sposób sprzedaży swoich towarów i usług. Obok tradycyjnej sieci sprzedaży, wielu przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z faktu, że nie wykorzystując kanału dystrybucji, jakim jest internet, po prostu tracą potencjalnych klientów. Jeśli⁷ ktoś może sobie na to pozwolić i z góry dopuszcza taką ewentualność, to jeszcze nie jest problem. Co natomiast zrobić, kiedy od firmy odchodzą jej dotychczasowi klienci, jeśli niechybnie wielu z nich wpadnie na pomysł, aby zakupić dany towar w internecie?

Możliwości, jakie daje portal aukcyjny, pozwalają sklasyfikować Allegro.pl nie tylko jako serwis C2C, ale także jako B2B oraz B2C.

Jeśli coś kupić albo sprzedać, to tylko na...

Dla większości ludzi decyzja o sprzedaży online oznacza decyzję sprzedaży na eBayu⁸. To stwierdzenie nie mija się z prawdą, biorąc pod uwagę, że na eBayu obrót handlowy na minutę ma wartość prawie 85 000$, a ostatnie badania wykazały, że 724 000 osób utrzymuje się w całości lub w części sprzedając towar za pośrednictwem portalu⁹. Przytoczone wartości imponują. Niewątpliwie mogą stać się niedoścignionym wzorem, przedmiotem zachwytu i marzeniem wielu internautów, sprzedawców czy też kupujących towary w internecie. Opisując rozwój handlu internetowego na danym obszarze, pomocne może także okazać się zapoznanie się z takimi miarodajnymi wskaźnikami opisującymi e-handel, jak te w zestawieniu tabeli 3:

Tabela 3. Porównanie podstawowych wskaźników wyznaczających atrakcyjność i stopień rozwoju rynku e-commerce na przykładzie Polski, Europy Zachodniej i USA

Obszar	Polska	Europa Zachodnia	USA
Liczba internautów (w mln)	9,5	187	185
Liczba internautów (w%)	27	45	63
Wartość rynku e-commerce (w mld)	0,92 PLN*	38,4 euro	66 $

* wartość bez platform aukcyjnych
Źródło: e-commerce 2005 - ocena i prognoza rozwoju rynków: Polski, Europy Zachodniej i USA Raport przygotowany przez portal finansowy Money.pl, Wrocław, czerwiec 2005, s. 29

Wiele osób uważa, że polski e-handel jest daleko w tyle. Za przykład wysoko rozwiniętych rynków e-commerce przyjmuje się handel w Europie Zachodniej czy też USA. Analizując przytoczone wskaźniki świadczące o możliwościach handlu internetowego na danym obszarze, można by zgodzić się z tym stwierdzeniem. Mimo różnicy potencjału i możliwości, jakie stwarza dany rynek¹⁰, nasz raj z pewnością wyróżnia się pod względem dynamiki rozwoju e-handlu. Coroczny wzrost przychodów i dynamiki rozwoju polskiego rynku e-commerce przyciąga do Polski nowych graczy. W końcu samo pojawienie się platformy eBay w Polsce w 2005 r. może świadczyć o tym, że polski rynek e-commerce ma przed sobą określone perspektywy.

Tabela 4. Przychody generowane przez polski rynek e-commerce (w mln PLN)

Rok	2001	2002	2003	2004
Przychód	48	152	328	921
Dynamika		217%	116%	181%

Źródło: e-commerce 2005 - ocena i prognoza rozwoju rynków: Polski, Europy Zachodniej i USA Raport przygotowany przez portal finansowy Money.pl, Wrocław, czerwiec 2005, s. 29

Analizując to, co się dzieje na rynku polskich portali aukcyjnych, trzeba zmodyfikować stwierdzenie zawarte na początku tego akapitu. Mianowicie: w Polsce dla większości ludzi decyzja o sprzedaży online oznacza decyzję sprzedaży na Allegro. Z wartości liczbowych zawartych w znanej nam już tabeli 1 wynika, że eBay znalazł się dopiero na trzecim miejscu. A było o wiele gorzej, jeśli przyjrzeć się wspomnianemu nieudanemu debiutowi z ubiegłego roku, statystykom i wnioskom z nich płynących. W każdym razie, obecnie portale aukcyjne Allegro.pl i Świstak.pl wychodzą z konkurencji ze światowym potentatem obronną ręką.

Bardzo lubię, kiedy... Wybrane czynniki przewagi handlu internetowego nad tradycyjnym. Konsumencki punkt widzenia

Bardzo lubię, kiedy przychodzi do mnie paczka z przedmiotem zakupionym na aukcji internetowej. Jest to przykładowa wypowiedź człowieka, którego każdy z nas może spotkać w takim czy też innym urzędzie pocztowym. Obok takich sympatycznych wypowiedzi z punktu widzenia konsumenta, możemy wskazać kilka innych czynników, które w sposób bardziej obiektywny opisują przewagę handlu internetowego nad tradycyjnym w określonym asortymencie towarowym. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• duży wybór towaru w jednym miejscu i to z różnych kategorii¹¹;
• możliwość szybkiego porównywania ofert sklepów i witryn internetowych przy wykorzystaniu specjalistycznych serwisów¹² (co zwiększa szansę na wybranie najlepszej w danym momencie oferty);
• możliwość zakupu towaru praktycznie cały czas, 24 godziny na dobę;
• niższe ceny.

Z drugiej strony, tak jak w życiu, obok plusów pojawiają się także i minusy. Handel internetowy charakteryzuje się, niestety, takimi mankamentami, jak np.:

• ryzyko bycia oszukanym przez nieuczciwego sprzedawcę internetowego¹³ i cały szereg towarzyszących temu niemiłych zdarzeń związanych z dochodzeniem swoich praw i chęcią odzyskania pieniędzy od oszusta¹⁴;
• brak możliwości zobaczenia towaru i sprawdzenia jego właściwości ″na miejscu″ przed zakupem;
• wypadki losowe związane z dostarczeniem towaru (uszkodzenie towaru w trakcie transportu, ″zaginięcie″ paczki, niedoręczenie jej przez posłańca itp.).

Minimalizacja strat, maksymalizacja zysków... kupujący i sprzedający

Generalnie każda transakcja ekonomiczna powinna charakteryzować się przede wszystkim dwiema istotnymi cechami. Po pierwsze - każda ze stron dąży (w miarę możliwości) do odniesienia największych korzyści. Po drugie - nikt nie będzie chciał ponosić strat związanych z tzw. nieprzewidzianymi okolicznościami czy też tzw. wypadkami losowymi w trakcie finalizacji transakcji. Być może jest to bardzo duże uproszczenie problemu z naszej strony, ale przyznajmy, że każdy uczestnik handlu¹⁵ będzie dążył do tego, aby zrobić po prostu najlepszy dla siebie interes. I tak, posługując się przykładem odnoszącym się do wybranych uczestników określonej gry rynkowej, wielu sprzedawców tradycyjnych narzeka, że internet w pewien sposób zagraża sprzedaży w ich placówkach. Oni ponoszą koszty funkcjonowania danej placówki handlowej¹⁶, co uwzględniają w cenie towaru, a ktoś przyjdzie do nich, wypróbuje towar¹⁷, sprawdzi - czy mu się podoba... i ostatecznie zakupi go na Allegro albo na innej platformie handlowej o kilka (a nawet kilkadziesiąt¹⁸) procent taniej¹⁹. Siłą rzeczy wielu sprzedawców tradycyjnych nie ma wyjścia. Sami rozpoczynają sprzedaż w internecie. Tak oto zarówno sprzedający, jak i kupujący, od wieków prowadzą ze sobą praktycznie tę samą grę. Każdy z nich chce zrobić jak najlepszy interes.

Eliminowanie wypadków, maksymalizacja zysków... polityka portalu aukcyjnego

Któż z wielu uczestników handlu internetowego nie zastanawiał się nieraz, dlaczego handel w portalach aukcyjnych wygląda właśnie tak, a nie inaczej. Mianowicie: najpierw Allegro.pl, potem długo, długo, długo nic, Świstak.pl, eBay.pl i inni. Któż nie czytał na tematycznych forach internetowych postów dotyczących tego, że opłaty na Allegro.pl za wystawienie przedmiotów i prowizje od sprzedaży są dla wielu nie do zniesienia. A mimo tego stanu rzeczy, ludzie płacili (wciąż płacą) i wystawiali (wciąż wystawiają) swoje przedmioty na sprzedaż właśnie na tym portalu. I dlatego handel na Allegro.pl rozwijał i wciąż rozwija się bardzo dynamicznie²⁰.

Tak zwany ruch na Allegro, jak językiem żargonu określa się dużą aktywność kupujących i sprzedających właśnie na tym portalu, nie jest dziełem przypadku. Oczywiście nie bez znaczenia dla Allegro.pl i wielu użytkowników jest fakt, że portal ten pojawił się na rynku aukcji internetowych właśnie jako pierwszy w Polsce i być może wiele osób przyzwyczaiło się do niego tak, jak określony użytkownik komputerowy do danej przeglądarki internetowej, edytora teksu, programu graficznego czy też komunikatora internetowego. Aczkolwiek czynnik ten na pewno nie jest dzisiaj najistotniejszy. W handlu internetowym kluczową rolę odgrywa przede wszystkim jedna cecha. Jest to bezpieczeństwo handlu i realizacji transakcji. I spełnienie tego kryterium stanowi podstawowy cel działania takiego miejsca wymiany towarów i usług, jak portal internetowy.

Wiele osób uważa, że pod względem realizacji tego kryterium Allegro.pl wyprzedza swoich konkurentów. Regulamin serwisu, na który składa się między innymi polityka komentarzy, polityka zwrotów prowizji, ubezpieczeń transakcji i wielu innych kwestii, rozpisanych punkt po punkcie, w znacznym stopniu eliminuje patologiczne sytuacje mogące mieć miejsce w trakcie procesów kupna i sprzedaży. Na świecie nie ma ideałów, a ″prawie″ robi wielką różnicę, jak zauważyli twórcy pewnej reklamy telewizyjnej. Oczywiście do wszystkiego można się przyczepić i pewnie znajdą się osoby, które zanegują to, co tutaj zostało napisane. Mimo to bycie pierwszym na danym rynku pozwoliło portalowi aukcyjnemu Allegro w ciągu sześciu lat istnienia wypracować²¹ takie rozwiązania, które zostały zaakceptowane przez uczestników tego rynku i które na dłuższą metę się sprawdzają. Ponieważ gdyby się nie sprawdzały, portal raczej nie miałby racji bytu. I taka jest prawda.

Efekt synergii, czyli kto jeszcze odnosi korzyści z e-handlu. Przykłady

Przy aktualnie dostępnych elektronicznych instrumentach płatniczych największą popularnością wśród internautów cieszą się natychmiastowe przelewy bankowe²². Niewątpliwie niektóre banki wiedzą co robią kierując swoją ofertę do użytkowników internetu, którzy w mniejszym lub większym stopniu mają do czynienia z handlem internetowym. Z określoną ofertą danego banku wiąże się oczywiście wdrażanie szeregu rozwiązań, które będą jak najbardziej przyjazne użytkownikowi i zostaną przez niego zaakceptowane. Jako przykład ze świata można tutaj podać wdrażanie przez niektóre zagraniczne banki takiego graficznego interfejsu użytkownika, który będzie odpowiadał doświadczeniom zebranym przez użytkowanie takich popularnych stron internetowych, jak eBay czy też Amazon²³. Z innych podmiotów, które niewątpliwie także mogą skorzystać na rozwoju handlu internetowego, wymienia się również firmy wysyłkowe i kurierskie²⁴ czy też państwo. Sprzedaż towarów i usług przez internet przez firmy jest przecież źródłem dochodów do budżetu państwa z tytułu podatków.

E-handel w Polsce... z twarzą Allegro.pl. Podsumowanie

Prawdą jest, że kiedy mówimy o handlu przez internet na terenie Polski, dla wielu osób jest to jednoznaczne z handlem na Allegro. W końcu - jak już zdążyliśmy wspomnieć - prawie co druga złotówka wydana w 2005 r. na zakupy w internecie przeszła przez Allegro jako pośrednika. Czy to dobrze, czy źle - każdy na ten temat ma odmienne zdanie. I to akurat jest w porządku, gdyż można sobie na ten temat miło podyskutować, do czego zachęcamy osoby czytające ten artykuł (zapraszamy na forum ″e-mentora″).

Tabela 5. Co się sprzedaje na Allegro

Poszczególne kategorie sprzedaży	Liczba sprzedawanych artykułów (w mln sztuk)
Odzież i biżuteria	3,30
Telefony i akcesoria	2,74
Komputery	2,62
Antyki i kolekcje	2,46
Zdrowie i uroda	1,86
RTV i AGD	1,73
Dom i ogród	1,65
Książki i komiksy	1,62
Dla dzieci	1,54
Motoryzacja	1,47
Sport i turystyka	1,40
Muzyka i film	1,07
Pozostałe	1,07
Fotografia	0,82
Gry	0,72

Źródło: A. Brzęczkowski, Natychmiastowe przelewy rosną w siłę, "Gazeta Prawna" 2006, nr 49 (1667), http://www.gazetaprawna.pl/dzialy/68.html?numer=1667&dok=1667.68.237.2.2.3.0.1.htm, [31.08.2006]

W naszym kraju, mimo pewnych barier, handel internetowy ma bardzo dobre perspektywy. Być może potencjał naszego rynku nie jest aż tak duży, w porównaniu z możliwościami rynków USA czy też niektórych krajów Europy Zachodniej. Mimo tego stanu rzeczy, sukcesy określonych, wymienionych już portali aukcyjnych na polskim rynku, zachęcają do rozważań dotyczących perspektywiczności handlu internetowego w Polsce. Wraz z analizą pewnych wskaźników ekonomicznych²⁵ w określonej perspektywie czasowej czy też weryfikacją pewnych tez i sądów na in plus w przyszłości.

Bibliografia

• A. Brzęczkowski, Natychmiastowe przelewy rosną w siłę, ″Gazeta Prawna″ 2006, nr 49 (1667),
  http://www.gazetaprawna.pl/dzialy/68.html?numer=1667&dok=1667.68.237.2.2.3.0.1.htm, [31.08.2006].
• J. Ćwieluch, Priorytet nie kradnij, ″Przekrój″ 2006, nr 6,
  http://www.przekroj.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1142
  &Itemid=48&limit=1&limitstart=1, [31.08.2006].
• e-commerce 2005 - ocena i prognoza rozwoju rynków: Polski, Europy Zachodniej i USA Raport przygotowany przez portal finansowy Money.pl, Wrocław, czerwiec 2005.
• e-commerce sączy szampana, Internet Standard, 30.12.2005,
  http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,60070,3089958.html, [05.06.2006].
• J. Elms, eBay fever. Why now could be the perfect time to jump on eBay - Business Bandwagon, ″Entrepreneur″ 2006, luty.
• R. Menon, Paying bills at the click of a mouse, ″Financial Times″ 10.05.2006, dział Technology/Digital Business,
  http://news.ft.com/cms/s/16296df2-df5e-11da-afe4-0000779e2340.html, [31.08.2006].
• Raport Money.pl pt.: e-commerce 2005 - ocena i prognoza rozwoju rynków: Polski, Europy Zachodniej i USA, czerwiec 2005, Wrocław.
• J. Rapoza, E-commerce. eBay branches out to business, ″eWEEK″, 30 stycznia 2006.
• Skalpelem otwierają listy, 16.02.2006,
  http://uwaga.onet.pl/1313431,1,archiwum.html, [31.08.2006].
• P. Stasiak, Rybki www sieci, ″Polityka″ 2004, nr 14 (2446).
• Wartość przedmiotów sprzedanych na Allegro.pl wyniosła 1,5 mld zł, ″Puls Biznesu″ z 23 stycznia 2006 r.,
  http://www.pb.pl/content.aspx?sid=2284&guid=b87e7ffe-3280-4774-9ec5-299e706a9760, [31.08.2006].
• W Internecie krążą miliardy, portal finansowy Money.pl, 21.04.2006,
  http://www.money.pl/archiwum/wiadomosci/artykul/w;internecie;
  kraza;miliardy,164,0,153508.html, [31.08.2006].
• Z. Zwierzchowski, Obroty co roku podwajają się, ″Rzeczpospolita″ z 28.02.2006.

Netografia

• http://aukcjepl.info/ - informacje dotyczące statystyk portali aukcyjnych w Polsce.
• http://audyt.gemius.pl - informacje dotyczące wybranych informacji związanych z kondycją polskiego internetu.