K. Noga i M. Janowski (Akademia Morska w Gdyni) w referacie Nauczanie techniki cyfrowej poprzez internet przedstawili pomoce dydaktyczne z zakresu układów, wykorzystane w ramach badań i symulacji przeprowadzanych przez studentów w czasie zajęć laboratoryjnych w Katedrze Automatyki Okrętowej Akademii Morskiej w Gdyni. Na potrzeby laboratorium techniki cyfrowej została stworzona witryna internetowa http://www.am.gdynia.pl/~jagat, na której omawiane materiały są dostępne. W laboratorium techniki cyfrowej została stworzona wewnętrzna sieć lokalna LAN podłączona do sieci internet. Sieć obejmuje 7 stanowisk komputerowych, z dostępem do drukarek udostępnionych, skanera oraz nagrywarki płyt CD-R/CD-RW, a wreszcie serwera, z oprogramowaniem FTP i HTTP, co pozwala studentom przesyłać swoje sprawozdania w formie elektronicznej, np. bezpośrednio z miejsca zamieszkania, jak i testować projekty bezpośrednio w sieci. Do połączenia z serwerem studenci mogą korzystać z programów typu klient FTP dostępnych w internecie, jak Windows Commander, Far Manager, CuteFTP, WS-FTP lub nawet z wbudowanego w rodzinę systemów Microsoft Windows klienta FTP pracującego w trybie tekstowym. W ramach nauki techniki cyfrowej nie można jednak całkowicie zrezygnować z kontaktu z układami rzeczywistymi. Symulacja z wykorzystaniem EWB nie odzwierciedla wszystkich problemów występujących w rzeczywistych układach. W okresie ostatnich kilku lat obserwuje się znaczne zwiększenie ilości powstałych programów edukacyjnych, mających za zadanie nauczanie lub sprawdzanie wiadomości.

W ramach jednej z prac dyplomowych inżynierskich opracowano program dydaktyczny umożliwiający przeprowadzenie egzaminu z techniki cyfrowej. Jako narzędzia programowania użyto pakietu Delphi w wersji 5 firmy Borland oraz języka HTML. Autorzy referatu uważają, że studiów technicznych nie można zastąpić jedynie nauczaniem na odległość. Również ocena samodzielności studentów powinna odbywać się metodami tradycyjnymi.

G. Penkowska (Uniwersytet Gdański) w referacie Sprawdzanie wyników kształcenia w edukacji na odległość analizuje funkcję kontroli w procesie kształcenia jest jednym z ważniejszych narzędzi wspomagających nauczanie na odległość. W tradycyjnej szkole umiejętności ucznia na każdych zajęciach podlegają weryfikacji. Podczas rozwiązywania problemów dochodzi do konfrontacji poglądów w grupie, daje to możliwość zarówno nauczycielowi, jak i uczniowi zdiagnozowania luk, sprostowania błędów. W kształceniu na odległość brak bezpośredniego kontaktu może uśpić czujność, stwarzać wrażenie, że istnieje pełna zgodność pomiędzy wymaganiami i rzeczywistymi osiągnięciami ucznia. W roku akademickim 2003/2004 rozpoczęto pilotażowe wdrażanie systemu kształcenia na odległość w formie mieszanej (blended learning) w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego.

Wśród studentów pedagogiki istnieje duże zainteresowanie kształceniem na odległość. Wprowadzenie kształcenia mieszanego rozwiązałoby niektóre problemy na uczelniach np. lokalowe, kadrowe.

Istnieje pilna potrzeba dostosowania tzw. pensum godzin nauczycieli akademickich do potrzeb kształcenia na odległość. Systemowego rozwiązania wymagają także prawa autorskie materiałów przesyłanych lub umieszczanych na stronach internetowych.

W. Stasiak (Akademia Morska w Gdyni) przedstawił referat Wykorzystanie wolnego oprogramowania dla tworzenia systemów wspierających e-learning. W referacie dokonano przeglądu narzędzi służących do tworzenia serwisów kształcenia na odległość, dostępnych na zasadach open source oraz zastosowanie tych narzędzi w Katedrze Podstaw Informatyki i Sieci Komputerowych Akademii Morskiej w Gdyni do opracowania systemu do nauczania alfabetu Morse_a i Kodu Flagowego, systemu do przeprowadzania ankiet kompetencyjnych oraz do przeprowadzania testów egzaminacyjnych poprzez internet z wykorzystaniem przeglądarki WWW.

W referacie I. Wierzbowskiej (Akademia Morska w Gdyni) omawiany jest system Ilias wspomagający nauczanie na odległość.

W Katedrze Systemów Informacyjnych i Katedrze Podstaw Informatyki i Sieci Komputerowych Akademii Morskiej spolonizowano i zainstalowano system Ilias. Powstał on na Uniwersytecie w Kolonii i jest dostępny jako open source, na zasadach licencji GNU GPL. System ten wybrano spośród kilku innych dostępnych w sieci rozwiązań tego typu. Przedstawiono podsumowanie doświadczeń nabytych podczas pracy z tym systemem: które elementy sprawiły studentom lub autorom najwięcej kłopotów, w jakim zakresie system spełnił swoje zadania i jakie są jego ograniczenia. Materiały oferowane studentom obejmowały:

• pliki wykorzystywane w czasie zajęć,
• pliki do ćwiczeń własnych (przygotowujące do zajęć lub ułatwiające utrwalenie materiału),
• informacje kontaktowe,
• ogłoszenia, listy, informacje związane z zaliczeniami.

1. Zintegrowane środowisko do tworzenia kursów. W środowisku tym można tworzyć kursy zbudowane z różnorodnych, wzajemnie ze sobą powiązanych elementów tekstowych, graficznych (statycznych i dynamicznych), dźwiękowych. Do kursów autorzy mogą dołączyć również słowniki, testy i fora dyskusyjne.
2. System zarządzania kursami. Dostęp do kursów zdefiniowanych w systemie odbywa się na poziomie administratora, autora lub ucznia.
3. Możliwość łączenia kursów w pakiety. Mechanizm ten pozwala łączyć poszczególne kursy w większe grupy. Poszczególni studenci otrzymują dostęp do całej grupy kursów - na przykład wszystkich wykładów i ćwiczeń obowiązujących na określonym kierunku, określonym semestrze.
4. Każdy użytkownik ma indywidualny dostęp do kursów, co oznacza to, że może on tworzyć własne zakładki, notatki i komentarze do prezentowanych materiałów oraz własne biblioteki odnośników. Może również, korzystając z wygenerowanych przez autora i dołączonych do kursu testów, sprawdzić swoją wiedzę oraz prześledzić historię swoich postępów.

Rys. 1. Główne składniki wiedzy inżynierskiej

Bibliografia

Materiały z Sympozjum NARZĘDZIA WSPOMAGAJĄCE NAUCZANIE NA ODLEGŁOŚĆ, Gdynia, 27-28 listopada 2003 r.