Wprowadzenie

Celem opracowania jest analiza wybranych serwisów edukacyjnych oraz witryn urzędów i instytucji zajmujących się oświatą pod względem ich przydatności do kształtowania kompetencji kluczowych. Badaniu podlegały zarówno zasoby przeznaczone bezpośrednio dla uczniów do samodzielnego kształcenia online, jak też materiały dla nauczycieli. Według Macieja M. Sysło, badacza edukacyjnego wykorzystania technologii informacyjnej, w dzisiejszych czasach oczekuje się, że nauczyciele będą umieli swobodnie poruszać się po witrynach edukacyjnych i tworzyć przy ich pomocy nowe środowiska kształcenia dla siebie i swoich uczniów¹. Ma to związek z koniecznością przygotowania młodych ludzi do sprawnego funkcjonowania w realiach społeczeństwa informacyjnego, w tym do kształcenia przez całe życie, które w dużym stopniu będzie opierało się na korzystaniu z edukacyjnych zasobów internetu. Rodzi się więc pytanie, na ile jest to realne w obecnym stanie rozwoju polskich serwisów edukacyjnych. Jeżeli pod pojęciem edukacja rozumiemy coś więcej niż tylko przekazywanie informacji i wiedzy, to podstawowym kryterium przydatności danego zasobu dla celów edukacyjnych powinno być oferowanie treści pomagających uczniom nabywać kompetencje kluczowe (ogólnokształcące), a także pozwalających nauczycielom wspierać swoich uczniów w kształtowaniu wspomnianych kompetencji.

Systemy edukacji w Unii Europejskiej stawiają kształtowanie kompetencji kluczowych na pierwszym miejscu - z racji ich niezbędności w realiach społeczności-gospodarczych, będących efektem rewolucji informacyjnej. Kompetencje ogólnokształcące zadecydują o życiowym i zawodowym sukcesie każdego człowieka. W związku z formującym się społeczeństwem informacyjnym i globalną gospodarką opartą na wiedzy specjaliści ds. kształcenia oceniają, że do najbardziej przydatnych młodemu człowiekowi kompetencji należy zaliczyć: logiczne, konstruktywne i kreatywne myślenie, czytanie ze zrozumieniem; samodzielne uczenie się - także z wykorzystaniem technologii informacyjnej, twórcze rozwiązywanie problemów, wyszukiwanie, selekcjonowanie, porządkowanie, przetwarzanie, gromadzenie i ocenianie poprawności oraz przydatności informacji i wiedzy z wykorzystaniem publikacji fachowych, masmediów, a także technologii informacyjnej i komunikacyjnej; odróżnianie faktów i informacji od opinii i propagandy, sprawne komunikowanie się w mowie i piśmie w języku ojczystym i językach obcych, a także umiejętność pracy w zespole, podejmowania decyzji, organizowania własnego stanowiska pracy, poruszania się na rynku pracy, negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów, dbania o zdrowie².

Niektórzy badacze dosyć pozytywnie oceniają polskie serwisy edukacyjne. Według Beaty Kuźmińskiej-Sołśni ich atutem jest ogromna baza materiałów edukacyjnych i interaktywnych testów. Twierdzi ona, że materiały te są wykorzystywane przez większość uczniów i nauczycieli, budząc poczucie przynależności do społeczności informacyjnej. Ocenia, że stanowią dużą pomoc w nauce oraz są przydatnym narzędziem w procesie nauczania i uczenia się³.

Z kolei Andrzej Serdyński twierdzi, że witryny edukacyjne nie odpowiadają oczekiwaniom i potrzebom potencjalnych użytkowników. Ich twórcy nie kierują się bowiem przesłankami psychologiczno-pedagogicznymi. Mimo że budują zasób przeznaczony do celów edukacyjnych, to pomijają wymagania, które stawiane są przed nowoczesnymi środkami dydaktycznymi. Koncentrują się na dostarczaniu informacji, często w sposób utrudniający ich zapamiętanie i zrozumienie, jednocześnie pomijając fakt, że wiedza kształtuje się w umyśle ucznia w trakcie rozwiązywania zadań i problemów odkrywczych, wynalazczych i optymalizacyjnych (decyzyjnych), charakterystycznych dla nauczania problemowego, którego istotą jest samodzielne rozwiązywanie przez uczniów problemów i zadań uwzględniających nową wiedzę. Polskie portale internetowe, zdaniem Andrzeja Serdyńskiego, preferują tradycyjny, nieefektywny, podający model kształcenia, unikając nowoczesnych rozwiązań aktywizujących ucznia, wyzwalających selektywne, twórcze i krytyczne podejście do poznawanych informacji i wiedzy⁴.

Zakres badań

W celu zweryfikowania przytoczonych wyżej opinii oraz udzielenia odpowiedzi na tytułowe pytanie przeprowadzone zostało badanie zasobów oferowanych przez polskie serwisy edukacyjne oraz witryny urzędów i instytucji zajmujących się oświatą. Wybrano te, które działały w marcu 2009 r. i zawierały różnorodne, a nie wyłącznie specjalistyczne materiały (np. z jednej dyscypliny naukowej). Zrezygnowano z analizy zawartości witryn poszczególnych szkół ze względu na ich dużą liczbę. Uznano, że jest to materiał na odrębną pracę badawczą. Z tego samego powodu blogi, internetowe encyklopedie i strony czasopism nie zostały włączone do badanej grupy witryn. Podstawowym kryterium oceny było oferowanie zasobów pozwalających zdobywać kompetencje kluczowe, a nauczycielom generować pomysły dotyczące działań wspierających młodych ludzi w rozwijaniu potrzebnych umiejętności. Zwrócono uwagę na występowanie treści uświadamiających uczniom, które kompetencje warunkują ich sukces edukacyjny i zawodowy oraz wyjaśniających, w jaki sposób można osiągnąć właściwy poziom kompetencji kluczowych. Poszukiwano materiałów dydaktycznych, które w połączeniu z odpowiednimi zadaniami pozwalałyby kształtować kompetencje kluczowe metodą e-learningową. W przypadku zasobów dla nauczycieli zwracano uwagę na wiedzę teoretyczną i porady praktyczne pozwalające na zdobycie odpowiedniej sprawności we wspomaganiu rozwoju wspomnianych kompetencji u uczniów. Szukano także narzędzi umożliwiających nauczycielom tworzenie edukacyjnych zasobów dostępnych online.

Ocena edukacyjnych zasobów wybranych serwisów

Witryny WWW, które można zaliczyć do edukacyjnych, przeznaczonych przede wszystkim dla uczniów i nauczycieli, można podzielić na kilka grup: oficjalne strony urzędów i instytucji (szczebla ogólnopolskiego i regionalnego) zajmujących się oświatą, specjalistyczne serwisy prowadzone przez wspomniane urzędy i instytucje, polskojęzyczne strony oświatowych programów unijnych, witryny edukacyjne prowadzone przez wydawnictwa, serwisy organizacji pozarządowych działających w sferze edukacji oraz strony tworzone przez przedsiębiorstwa i osoby prywatne. Do pierwszej grupy zaliczymy strony: Ministerstwa Edukacji Narodowej⁵, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej⁶, Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli⁷, Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej⁸, Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej⁹, Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów¹⁰, Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji¹¹, kuratoriów oświaty¹², okręgowych komisji egzaminacyjnych¹³, a także wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli¹⁴. Do edukacyjnych serwisów prowadzonych przez MEN zaliczamy portal Scholaris.pl¹⁵.

W drugiej grupie znalazły się: europejska sieć informacji o edukacji Eurydice¹⁶, portal Ploteus¹⁷, program Uczenie się przez całe życie¹⁸, program e-Twinning¹⁹, program European Language Label²⁰. W swojej nazwie określenie "serwis" lub "portal edukacyjny" mają strony prowadzone przez wydawnictwa: Edgard Multimedia - Profesor.pl²¹, EduPress - Bank Wiedzy²², Eduskrypt - Eduskrypt.pl²³, Forum - Literka.pl²⁴ i Problemy oświaty²⁵, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne - WSiPnet.pl²⁶, Verlag Dashofer - EduInfo.pl²⁷. Wśród organizacji pozarządowych działających w obszarze edukacji można wyliczyć: Federację Inicjatyw Oświatowych²⁸, Fundację Centrum Edukacji Obywatelskiej²⁹, Fundację Edukacji Międzykulturowej³⁰, Fundację Instytut Nowoczesnej Edukacji³¹, Fundację Komandor³², Fundację Młodzieżowej Przedsiębiorczości³³, Fundację Nauka i Wiedza³⁴, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów Klanza³⁵. Do serwisów prowadzonych przez fundacje należy Interkl@sa (Fundacja Edukacji Ekonomicznej i Polskie Centrum Kompetencji Administracji i Edukacji Elektronicznej)³⁶. Wśród stron stworzonych przez przedsiębiorstwa i osoby prywatne badaniu poddano: Bryk.pl³⁷, Educarium.pl³⁸, EduCenter.pl³⁹, EduForum.pl⁴⁰, Edukacja.pl⁴¹, Edukacja.info⁴², Edukacja w Polsce⁴³, Edukator.org.pl⁴⁴, Edunews⁴⁵, EduX.pl⁴⁶, Egzaminy.edu.pl⁴⁷, Gery Szkoła⁴⁸, Nauka.pl⁴⁹, OpenEdu.pl⁵⁰, Oświata.org.pl⁵¹, Publikacje edukacyjne⁵², Reedukacja.pl⁵³, Szkolnictwo.pl⁵⁴, Szkoła.net⁵⁵, Ściąga.pl⁵⁶, Ściągawa.pl⁵⁷, Wychowanie.pl⁵⁸, Zgapa.pl⁵⁹.

Witryna Ministerstwa Edukacji Narodowej jest typowo urzędniczym produktem - zawiera informacje o działalności tego urzędu, o realizowanych i planowanych projektach oraz aktualnych wydarzeniach w oświacie, a także prezentuje prawo edukacyjne oraz pewne plany, programy, sprawozdania i wzory dokumentów. Od internetowej witryny urzędu kierującego oświatą należałoby wymagać czegoś więcej (w ramach tzw. dobrych praktyk) - udostępniania zasobów będących przykładem nowoczesnych rozwiązań edukacyjnych, praktyk dawania nauczycielom porad dotyczących tego, jak osiągać cele stawiane przez MEN. W tej samej konwencji mieszczą się strony wszystkich kuratoriów oświaty. Aspekt praktycznego kształtowania uczniowskich kompetencji w tych zasobach nie występuje. Można je uznać za nowocześniejsze tablice ogłoszeń.

Wyłącznie informacyjny charakter mają również witryny Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i podległych jej komisji okręgowych. Jakąkolwiek wartość edukacyjną dla ucznia, spośród materiałów tam zamieszczonych, mają jedynie biuletyny maturalne z poszczególnych przedmiotów, wyjaśniające, czym konkretnie charakteryzują się badane w trakcie matury kompetencje i jakimi narzędziami (typami zadań) prowadzi się badanie.

Portal prowadzony przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, oprócz dużej dawki informacji dla nauczycieli o możliwościach doskonalenia zawodowego, zawiera materiały przeznaczone do samokształcenia - artykuły, czasopisma ("Trendy", "Języki Obce w Szkole") i książki (raporty oświatowe i poradniki) w wersji elektronicznej, tzw. e-booki oraz kursy e-learningowe, z których tylko niektóre są czymś więcej niż wyłącznie elektronicznym podręcznikiem (np. kurs Komunikacja interpersonalna w pracy opiekuna stażu). Tego typu zasoby niewątpliwie przybliżają nauczycieli do rozwijania umiejętności kształtowania u uczniów kompetencji kluczowych. Z kolei ośrodki doskonalenia nauczycieli w poszczególnych województwach posiadają strony o charakterze głównie informacyjnym. Rzadko pojawiają się tam materiały edukacyjne. Niektóre ośrodki, jak np. warszawski, białostocki, bydgoski, poznański, rzeszowski, dysponują platformami Moodle z kursami e-learningowymi. Najbardziej rozbudowana jest oferta ośrodka rzeszowskiego, który prowadzi witrynę Wirtualne Centrum Edukacji⁶⁰, zawierającą kursy o różnorodnej tematyce związanej z pracą nauczyciela. Niestety, zdecydowana większość to raczej e-booki. Uczeń nie znajdzie na tych stronach żadnych materiałów pozwalających na kształtowanie własnych kompetencji.

Być może władze oświatowe uznały, że wystarczającą pomocą w zakresie wspomagania w rozwijaniu kompetencji kluczowych, zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli, jest Internetowe Centrum Zasobów Edukacyjnych MEN - Scholaris.pl. Jednym z ciekawszych, z punktu widzenia nowoczesnego kształcenia, mechanizmów tego portalu są moduły: Zadania i e-Szkoła. Usługi te umożliwiają nauczycielom przygotowanie dla uczniów zadań w internecie, które wykonają oni po zalogowaniu się na własne konta. Zadanie może być tak skonstruowane, by jego wykonanie wymagało analizy określonych zasobów sieci. Dzięki temu nauczyciel potrafiący tworzyć kształcące zadania, których rozwiązanie wymaga wyszukania informacji, a następnie ich wykorzystania do opracowania kreatywnego rozwiązania, będzie wspomagał uczniów w nabywaniu przydatnych kompetencji. Moduł e-Szkoła pozwala dodatkowo na gromadzenie multimedialnych materiałów edukacyjnych, które mogą być wykorzystywane w trakcie lekcji w pracowni komputerowej lub w pracy domowej ucznia. Do godnych polecenia zasobów portalu Scholaris.pl zaliczyć należy multimedialne e-lekcje. Uczeń ma do dyspozycji ponad pięćset tematów ze wszystkich poziomów i większości przedmiotów kształcenia. Ich zaletą jest multimedialny przekaz treści połączony najczęściej z wykonywaniem kształcących zadań. Uczeń ma możliwość samodzielnego poznawania zaprezentowanej w ten sposób problematyki i jednoczesnego rozwijania przydatnych kompetencji. Niestety, wiele zadań, np. z historii, wymaga jedynie tradycyjnego, encyklopedycznego zapamiętania szczegółowych informacji. Druga grupa ponad pięciuset e-lekcji przeznaczona jest dla nauczycieli, którzy mogą prowadzić zajęcia w pracowni komputerowej. Każda lekcja stanowi zbiór materiałów multimedialnych, które w połączeniu ze stawianymi przez nauczyciela twórczymi zadaniami mogą stanowić doskonałą podstawę do aktywnej i poszukującej lekcji. Na podobnej zasadzie wykorzystywane mogą być zgromadzone w serwisie animacje symulujące różnorodne zjawiska i procesy, a także filmy edukacyjne, schematy, zdjęcia i mapy.

Na stronie Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej nauczyciele znajdą porady w zakresie integracji dzieci niepełnosprawnych, wspomagania uczniów z różnorodnymi dysfunkcjami, radzenia sobie w trudnych sytuacjach wychowawczych, promocji zdrowego trybu życia, rozwiązywania szkolnych problemów i konfliktów, profilaktyki uzależnień, planowania pracy wychowawczej, bezpiecznego korzystania z internetu, a także wspomagania uczniów mających trudności w nauce. Elementy kompetencji kluczowych występują w tych materiałach jedynie incydentalnie.

Z kolei witryny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w zasadzie nie zawierają jakichkolwiek materiałów edukacyjnych. Podobnie jak strony MEN i innych urzędów oraz instytucji funkcjonujących w obrębie oświaty mają charakter informacyjny. Dokładnie taką samą opinię można wydać o polskojęzycznych stronach oświatowych programów unijnych.

Wydawnictwa edukacyjne informują na swoich stronach o możliwości zakupu publikacji metodycznych, które niejednokrotnie przybliżają nauczycielom problematykę kompetencji kluczowych. Poza tym publikują materiały tworzone przez nauczycieli w ramach awansu zawodowego - konspekty lekcji i programy różnorodnych działań. Część konspektów zawiera zadania i ćwiczenia, dzięki którym w trakcie lekcji kształtowane są kompetencje kluczowe uczniów. Szczególnie dużo pomysłów dla nauczycieli na ciekawe i kształcące lekcje zawiera serwis Profesor.pl. Jednakże uczniowie znajdą tam dla siebie wyłącznie materiały będące poszerzeniem wiedzy encyklopedycznej z podręczników, a korzystanie z takich zasobów nie wpływa na kształtowanie kompetencji kluczowych. Z kolei Bank Wiedzy wydawnictwa EduPress zawiera wybór materiałów publikowanych w czasopismach metodycznych dla nauczycieli. Część z nich zawiera cenne porady w kwestii kształtowania kompetencji. WSiP zaś na swojej stronie udostępnia obudowy dydaktyczne do wydawanych podręczników (mapy, zdjęcia, tabele, schematy, pliki dźwiękowe, animacje, testy). Dla nauczyciela nastawionego na stosowanie poszukujących i aktywnych metod kształcenia stanowią one cenną bazę materiałów do prowadzenia lekcji.

Niektóre fundacje zamieszczają na swoich stronach pomysły na działania dydaktyczno-wychowawcze, które mogą być przydatne z punktu widzenia kształtowania kompetencji. Centrum Edukacji Obywatelskiej oferuje scenariusze: lekcji o globalizacji, zajęć wspomagających kształtowanie dumy narodowej, a jednocześnie uczących otwartości i życzliwości dla innych nacji; przybliżających młodym konsumentom najważniejsze zasady świadomego korzystania z dobrodziejstw rynku; pokazujących, czym jest korupcja, jak rozpoznać jej przejawy, a przede wszystkim jak skutecznie walczyć z tym zjawiskiem; wprowadzających w sposoby tworzenia własnej firmy, mechanizmy demokracji, a także zasady ekonomii i prawa. Wszystkie te pomysły obudowane są poradami metodycznymi dla nauczycieli, dzięki którym będą mogli przeprowadzić lekcje aktywizujące uczniów, pozwalające na samodzielne poszukiwania, dochodzenie do wniosków i ćwiczenie kompetencji kluczowych. Podobne walory cechują scenariusze przybliżające dzieciom zabawy, święta i życie codzienne ich rówieśników mieszkających w różnych zakątkach świata, udostępnione przez Fundację Edukacji Międzykulturowej. Cenną częścią tych zasobów są materiały dla dzieci - zgadywanki, gry online, puzzle, krzyżówki itp. Z kolei Instytut Nowoczesnej Edukacji zamieścił na swojej stronie kolejne numery magazynu "Awangarda w Edukacji", w całości poświęconego unowocześnianiu kształcenia, aktywnym i poszukującym metodom oraz kształtowaniu kompetencji kluczowych. Portal Interkl@sa oferuje nauczycielom zbiór scenariuszy lekcji i środków dydaktycznych do różnych przedmiotów kształcenia. Co prawda nie zawierają one szczególnie nowatorskich rozwiązań, ale w większości są poprawne pod względem metodycznym. Jednakże potencjalnie najciekawszym, chociaż chwilowo słabo wykorzystanym, rozwiązaniem oferowanym przez Interkl@sę jest Wirtualna Klasa. Zawiera ona narzędzia pozwalające na tworzenie wirtualnych grup nauczycieli, uczniów i rodziców, którzy chcą twórczo pracować nad wybranymi zagadnieniami. W ramach Wirtualnej Klasy dostępne są usługi pozwalające na współdzielenie dokumentów oraz katalogów zasobów, dzięki którym wirtualne grupy użytkowników mogą tworzyć własne zbiory treści edukacyjnych. Nauczyciele mogą przygotowywać i udostępniać wirtualne lekcje, przeprowadzać testy oraz ankiety. Kolejna organizacja, Fundacja Nauka i Wiedza, na swojej stronie udostępnia filmy animowane wprowadzające w problematykę pojęć ekonomicznych oraz bazę wiedzy z różnych przedmiotów kształcenia. Nie jest to jednak materiał pozwalający na kształtowanie kompetencji, lecz raczej elektroniczny podręcznik.

Wśród serwisów tworzonych przez prywatne osoby i firmy pierwszą grupę stanowią zbiory różnorodnych wypracowań, referatów, streszczeń, ściągawek i innych pomocy dydaktycznych (Bryk.pl, Gery Szkoła, Nauka.pl, Szkoła.net, Ściąga.pl, Ściągawa.pl, Zgapa.pl - to tylko przykłady z grupy kilkudziesięciu tego typu portali). Nie są one przydatne do kształtowania kompetencji, ponieważ dostarczają gotowe materiały. Pozbawiają ucznia konieczności samodzielnego poszukiwania informacji, czytania lektur i pisania różnorodnych prac. Są odpowiednikiem podręcznika-syntezy. Mogą mieć wartość edukacyjną głównie dla autorów zamieszczanych tam materiałów, o ile samodzielnie je tworzyli.

Druga grupa witryn łączy w sobie informacje o aktualnych wydarzeniach w oświacie, przegląd prawa oświatowego, oferty różnorodnych szkół, kursów i szkoleń, banki ofert pracy, stancji i korepetycji, porady dla uczniów, porady dla nauczycieli i miejsce, w którym mogą oni umieszczać własne programy, scenariusze i konspekty (eduForum.pl, EduCenter.pl, Reedukacja.pl, Edukacja w Polsce.pl, Edukacja.info, Edukator.org.pl, EduX.pl, Egzaminy.pl, Oświata.pl, Publikacje edukacyjne - publikacje.edu.pl, Wychowanie.pl). Jednak można odnieść wrażenie, iż materiały edukacyjne są na większości z tych stron dodatkiem do oferty handlowej. Uczeń i nauczyciel, którzy poszukują możliwości i pomysłów na kształcenie kompetencji kluczowych, raczej nie zostaną usatysfakcjonowani ich zawartością. W zasadzie jedynie nieliczne konspekty lekcji i programy działań edukacyjnych, które można znaleźć w części wymienionych serwisów, mogą służyć nauczycielom jako interesująca podpowiedź dla własnej aktywności.

Poza tymi grupami znajduje się kilka ciekawych witryn. Autorzy strony Szkolnictwo.pl mieli najprawdopodobniej ambicję stworzenia miejsca, w którym uczeń będzie mógł się uczyć. Może on założyć indywidualne konto, a następnie poznawać tematy z poszczególnych przedmiotów i rozwiązywać testy. Niestety, podstawową wadą tego serwisu jest encyklopedyczne podejście do uczenia się, które nie daje możliwości kształcenia kompetencji. Z kolei strona Reedukacja.pl zawiera ciekawe pomysły na kształcenie kompetencji, ale wyłącznie uczniów z problemami typu dysleksja, dysgrafia itp. Witryna Educarium.pl zawiera wiele pomysłów na ciekawe gry i zabawy, ale głównie dla dzieci w młodszym wieku szkolnym. Natomiast główną zaletą serwisu OpenEdu.pl jest zbiór edukacyjnych programów komputerowych, z których część może służyć do kształtowania kompetencji.

Zdecydowanie nową jakość wśród zasobów edukacyjnych stanowi Edunews.pl. Serwis ten propaguje nowatorstwo pedagogiczne, podsuwa ciekawe pomysły i informuje o skutecznych rozwiązaniach stosowanych na świecie. Można znaleźć tam materiały poświecone edukacyjnym rozwiązaniom, które mogą radykalnie usprawnić kształtowanie kompetencji kluczowych. Do tej grupy można zaliczyć artykuły dotyczące takich zagadnień, jak: edukacja konsumencka, edukacja przez całe życie, edutainment, e-learning, edukacyjne wykorzystanie technologii informacyjnej i komunikacyjnej, media i edukacja, nowoczesne narzędzia edukacyjne. Lektura tych materiałów może zmienić podejście do edukacji, a zwłaszcza może uświadomić, iż encyklopedyzm nie jest jedynym pomysłem na kształcenie. Nauczyciel, który poszukuje odpowiedzi na pytanie, jak kształtować uczniowskie kompetencje, znajdzie tu wiele ciekawych podpowiedzi.

Wnioski

Polskie portale edukacyjne oraz witryny urzędów i instytucji zajmujących się oświatą w niewielkim stopniu pomagają osobom kształcącym się w zdobywaniu kompetencji kluczowych. Uczniowie chcący samodzielnie doskonalić się online mają do dyspozycji jedynie e-lekcje w portalu Scholaris.pl. Natomiast nauczyciele znajdują się w dużo lepszej sytuacji. Internet oferuje im narzędzia do tworzenia e-lekcji (niestety wykorzystywane w niewielkim stopniu), środki dydaktyczne do prowadzenia nowoczesnych lekcji oraz porady, jak kształtować uczniowskie kompetencje. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że ogólna ocena edukacyjnej przydatności badanych zasobów internetu jest raczej negatywna. Serwisy, których misją powinno być działanie na rzecz modernizacji edukacji w duchu wymagań społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy, ledwo dostrzegają takie zjawiska, jak e-learning, gry online, Web 2.0. Pierwsze z nich najczęściej jest mylone z dostarczaniem encyklopedycznej wiedzy, drugie w zasadzie nie jest obecne w serwisach edukacyjnych, a trzecie sprowadza się do możliwości umieszczania w internecie wypracowań, ściągawek, czyli tzw. gotowców lub nauczycielskich konspektów i programów.

Zatem biorąc pod uwagę zawartość witryn związanych z edukacją, nie powinien dziwić fakt, że wśród dwudziestu najpopularniejszych tego typu polskich stron w 2008 r. zabrakło serwisów urzędów, instytucji i organizacji zajmujących się oświatą, a dominowały witryny z grupy "ściągawki, gotowce i bryki"⁶¹. Brak w tym zestawieniu serwisów Scholaris.pl i Edunews.pl, zawierających niewątpliwie najcenniejsze edukacyjnie materiały, co świadczy o tym, że uczniowie i nauczyciele rzadko korzystają z tych zasobów. Do takiego samego wniosku dojdziemy, prowadząc samodzielne badania z wykorzystaniem Google Trends⁶². Nowoczesność i postęp w edukacji najwyraźniej nie budzi wśród polskich użytkowników internetu większego zainteresowania. Polska edukacja jedynie w niewielkim stopniu pracuje nad kompetencjami kluczowymi młodych ludzi, a zdecydowana większość witryn edukacyjnych podąża tradycyjnymi ścieżkami szkolnej, encyklopedycznej edukacji.

Bibliografia

• G. Dryden, J. Vos, Rewolucja w uczeniu, Moderski i S-ka, Poznań 2000.
• S. Juszczyk (red.), Edukacja medialna w społeczeństwie informacyjnym, Adam Marszałek, Toruń 2002.
• M. Kozielska (red.), Edukacja w społeczeństwie wiedzy, Adam Marszałek, Toruń 2007.
• B. Kuźmińska-Sołśnia, Portale edukacyjne jako źródło informacji dla ucznia i nauczyciela, [w:] J. Morbitzer (red.), Komputer w edukacji. XV sympozjum naukowe, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.
• J. Morbitzer, Edukacja wspierana komputerowo a humanistyczne wartości pedagogiki, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2007.
• J. Papińska-Kacperek (red.), Społeczeństwo informacyjne, PWN, Warszawa 2008.
• M.M. Sysło, E-learning w szkole, "e-mentor" 2009, nr 1(28).

Netografia

• Google Trends, http://www.google.com/trends.
• Kompetencje kluczowe - raport Europejskiego Biura Eurydice, http://www.eurydice.org.pl/files/kkomp_PL.pdf..
• Megapanel PBI/Geminus. Ranking najpopularniejszych witryn, http://www.internetstats.pl/index.php/wykresy-z-danymi/megapanel-pbigemius..
• A. Serdyński, Psychologiczno-pedagogiczne uwarunkowanie projektowania witryn edukacyjnych wspomagających proces dydaktyczny, [w:] J. Morbitzer (red.), Komputer w edukacji. XIV sympozjum naukowe, Kraków 2004, http://www.wsp.krakow.pl/ptn/ref2004/serdynsk.pdf.