Wprowadzenie

Dzięki licznym zdywersyfikowanym zasobom ośrodki akademickie są w stanie elastycznie przystosowywać swoją działalność do zmieniających się warunków rynkowych. Jednym z narzędzi umożliwiających uczelniom uczestniczenie w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy jest promowanie zachowań przedsiębiorczych - zarówno wśród studentów, absolwentów, jak i pracowników naukowych - za pośrednictwem inkubatorów przedsiębiorczości, których dynamiczny rozwój możemy obecnie obserwować. Autorka artykułu stara się ukazać, w jaki sposób inkubatory przedsiębiorczości mogą budować przewagę konkurencyjną regionu, w którym są zlokalizowane, niwelując zróżnicowania natury ekonomicznej. Rozważania te wzbogacone zostały o prezentację rozwiązań, jakie w odniesieniu do funkcjonowania inkubatorów przedsiębiorczości przyjęto w niektórych krajach Unii Europejskiej. W końcowym fragmencie opracowania przytoczono przykład działania Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości w Polsce. Postępująca globalizacja wymusza na wszystkich biorących w niej udział podmiotach intensyfikację wysiłków mających na celu dostosowanie się do jej wymogów. W tym kontekście równie istotną rolę mają do spełnienia uczelnie i powstające przy nich inkubatory przedsiębiorczości (IP), mające za zadanie nie tylko rozwijanie wśród studentów i przyszłych absolwentów postaw przedsiębiorczych, ale również generowanie wzrostu gospodarczego w regionach, w których są zlokalizowane.

Celem artykułu jest dokonanie charakterystyki zasad funkcjonowania inkubatorów przedsiębiorczości. W pierwszej części pracy zdefiniowano istotę inkubatora przedsiębiorczości, wskazano jego funkcje oraz oferowane zasoby służące dynamizowaniu działalności gospodarczej. Autorka poświęciła sporo uwagi rozwiązaniom stosowanym w tym zakresie w wybranych krajach europejskich i dla porównania przywołała polską inicjatywę przyjmującą postać akademickich inkubatorów przedsiębiorczości (AIP).

Inkubator przedsiębiorczości - definicja, rodzaje oraz pełnione funkcje

Coraz częściej spotykanym zjawiskiem jest zakładanie przy ośrodkach akademickich inkubatorów przedsiębiorczości¹. Komisja Europejska definiuje je jako: wyznaczone miejsca, gdzie skoncentrowana jest duża liczba nowo powstałych firm na względnie ograniczonej przestrzeni². Ich celem jest zachęcanie młodych osób do prowadzenia własnej firmy i wspieranie jej w początkowym okresie działalności, zwykle przez okres trzech lat (por. tabela 1).

Tabela 1. Charakterystyka inkubatora - cele, pełnione funkcje i realizowane zadania

Cele	wyjaśniają, dlaczego istnieje konieczność powoływania inkubatorów	wspieranie przedsięwzięć cechujących się dużym potencjałem rozwojowym (tzw. "gazele biznesu") eliminowanie ryzyka związanego z potencjalną możliwością upadłości prowadzenie zyskownej działalności
Funkcje	odzwierciedlają przesłanki dla zakładania inkubatorów	promowanie rozwoju ekonomicznego komercjalizacja technologii wspieranie zachowań przedsiębiorczych
Zadania	ukazują wartość, jaką oferują inkubatory	zapewnianie usług doradczych, mentoringu, dostępu do sieci zasobów oferowanie przestrzeni biurowej i innych udogodnień o charakterze materialnym, lub niematerialnym

Źródło: opracowanie własne na podst. P. van der Sijde, Special Issue: Developing Strategies for Effective Entrepreneurial Incubators, "Entrepreneurship and Innovation", listopad 2002, s. 234
Początkowo inkubatory przedsiębiorczości były instrumentem służącym do eliminowania nierówności natury ekonomicznej, występujących w poszczególnych regionach - co zwiększało szanse na generowanie w nich wzrostu gospodarczego. W literaturze przedmiotu są one często określane wspólnym mianem inkubatorów rozwoju gospodarczego. Z czasem, zakres pełnionych przez nie funkcji ewoluował. Pojawiły się inkubatory technologiczne³, które miały na celu tworzenie nowych miejsc pracy oraz zwiększanie regionalnej konkurencyjności na drodze udzielania wsparcia firmom zakładanym w sektorze nowoczesnych technologii⁴. Oprócz przywołanych powyżej przykładów, na mniejszą skalę, tworzone są również inkubatory społeczne oraz badawcze (por. tabela 2).

Tabela 2. Typologia inkubatorów przedsiębiorczości

Przedział wieku	Jakakolwiek forma kształcenia	Kształcenie formalne	Kształcenie pozaformalne	Kształcenie nieformalne
Inkubatory mieszane	niwelowanie różnic występujących w biznesie	założenie nowych firm	kreowanie miejsc pracy	wszystkie sektory
Inkubatory rozwoju gospodarczego	niwelowanie zróżnicowań lokalnych lub regionalnych	rozwój gospodarczy	kreowanie zachowań przedsiębiorczych	wszystkie sektory
Inkubatory technologiczne	niwelowanie różnic występujących między przedsiębiorstwami	kreowanie zachowań przedsiębiorczych	zakładanie przedsiębiorstw wdrażających nowe technologie oraz promujących zatrudnienie wśród absolwentów	nowoczesne technologie (telekomunikacja, biotechnologia)
Inkubatory społeczne	niwelowanie różnic społecznych	integrowanie osób wykluczonych społecznie	kreowanie miejsc pracy	organizacje non-profit
Inkubatory naukowo-badawcze	niwelowanie luk technologicznych	przeprowadzanie badań nad laserem niebieskim (w ramach projektu blue-sky)	zakładanie przedsiębiorstw typu spin-off	nowoczesne technologie

Źródło: R. Aernoudt, Incubators: Tool for Entrepreneurship?, "Small Business Economy" 2004, nr 23, s. 128
Zasadniczym dążeniem inkubatorów społecznych jest stymulowanie i udzielanie wsparcia firmom, które zatrudniają osoby wykluczone społecznie (niepełnosprawni, pracownicy słabo wykwalifikowani, osoby długotrwale bezrobotne czy korzystające z pomocy społecznej w minimalnym wymiarze, a także imigranci oraz uchodźcy polityczni). Z kolei inkubatory badawcze powstają przy laboratoriach lub instytutach naukowych. Wyniki ich działalności, np. w postaci nowych patentów, mogą być wykorzystywane przez firmy komercyjne, po wykupieniu przez nie odpowiednich licencji.

Ze względu na różnorodne funkcje pełnione przez inkubatory można wyodrębnić dwa zakresy inkubacji:

• preinkubacja - na tym etapie rodzi się pomysł na biznes, który później jest udoskonalany,
• inkubacja - rozpoczyna się wraz z założeniem działalności⁵.

Poza oferowaniem pomocy o charakterze ściśle materialnym (jak udostępnienie przestrzeni biurowej, sprzętu komputerowego) inkubator przedsiębiorczości może także udzielać darmowych porad prawnych, zapewniać dostęp do nowych rynków czy alternatywnych źródeł finansowania, takich jak np. kapitał zalążkowy lub pośrednictwo w nawiązaniu współpracy z "aniołami biznesu", których zaletą jest dysponowanie kontaktami natury handlowej, finansowej oraz marketingowej, a także doświadczenie w branży⁶. Zestawienie dostępnych zasobów pozostających w dyspozycji IP, przy uwzględnieniu ich podziału na podstawowe kategorie, przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Rodzaje i charakterystyka zasobów oferowanych przez inkubatory przedsiębiorczości

Zasoby	Charakterystyka
Ludzkie	utalentowani naukowcy, inżynierowie, technicy, przedsiębiorcy, pracownicy niewykwalifikowani (portierzy, recepcjoniści)
Finansowe	środki pieniężne i kapitałowe niezbędne dla uruchomienia działalności, np. kapitał zalążkowy, pomoc w ramach funduszy strukturalnych; ważny jest stały monitoring i kontrola ich przepływu
Fizyczne	laboratoria wyposażone w specjalistyczny sprzęt, pomieszczenia biurowe (faksy, telefony, komputery)
Technologiczne	kwestia ochrony praw własności intelektualnej, patentowania wynalazków
Organizacyjne	struktury organizacyjne, zachowania rutynowe, procedury odnośnie do zarządzania, kultura panująca w organizacji, nadzór księgowy nad działalnością finansową
Społeczne	tworzenie relacji i sieci - albo na poziomie przedsiębiorcy (np. sieci partnerów przemysłowych), albo na szczeblu wspólnoty naukowej (nauczyciel akademiccy, badacze, przedstawiciele świata przemysłu).

Źródło: A. Lockett, A. Vohora, M. Wright, Universities as Incubators without Walls, "Entrepreneurship and Innovation", listopad 2002, s. 247
Wielu badaczy zajmujących się analizowaniem działalności inkubatorów przedsiębiorczości wskazuje na ich rolę w procesie uświadamiania potencjalnych beneficjentów o korzyściach związanych z prowadzeniem aktywności biznesowej, przy wykorzystaniu takich instrumentów, jak szkolenia tematyczne⁷ czy mentoring. To właśnie te narzędzia stanowią o wartości dodanej inkubatorów.

Wiele inkubatorów lokowanych jest w pobliżu ośrodków akademickich. Funkcja inkubacyjna uczelni polega na zdolności wytworzenia przez nie sieci relacji z różnymi podmiotami, zapewniającymi i ułatwiającymi dostęp do różnych zasobów. Mogą z tych zasobów skorzystać nowi przedsiębiorcy, o ile pozytywnie przejdą dość skomplikowany proces selekcji kandydatów kwalifikujących się do otrzymania wsparcia (por. rysunek 1).

O znaczeniu i roli, jaką pełni proces inkubacji, mogą świadczyć jego następujące funkcje:⁸

• wspieranie szybszego wzrostu nowych przedsiębiorstw oraz eliminowanie ryzyka związanego z ich ewentualną upadłością,
• udzielanie pomocy w identyfikowaniu potrzeb inwestycyjnych występujących na danym obszarze,
• ułatwianie procesu komercjalizacji wiedzy i wyników badań realizowanych w szkołach wyższych,
• przyczynianie się do zwiększania poziomu zatrudnienia i aktywnego zwalczania problemów mogących osłabić potencjał rozwojowy regionów.

Wytworzona przez uczelnię sieć wewnętrznych relacji (np. w obrębie wydziałów czy biur transferu technologii) przyczynia się do znacznego usprawnienia procesu komercjalizacji wiedzy. Ma to istotne znaczenie, gdyż wiedza, podobnie jak technologia, cechuje się tendencją do szybkiej utraty wartości. Stąd tak ważne jest, by przedsiębiorcy działający w ramach inkubatorów mieli zapewniony stały kontakt z tzw. "kreatorami wiedzy", czyli uczelniami lub laboratoriami naukowo-badawczymi (a w szczególności z ich pracownikami). Istotną rolę odgrywa tutaj sam system zarządzania wypracowany w obrębie ośrodka akademickiego, oferujący liczne zachęty i bodźce do zakładania inkubatorów przedsiębiorczości⁹.

Rysunek 1. Funkcja inkubacyjna uczelni i jej elementy składowe Źródło: opracowanie na podstawie A. Lockett, A. Vohora, M. Wright, Universities as Incubators without Walls, "Entrepreneurship and Innovation", listopad 2002, s. 249 (własne modyfikacje w odniesieniu do "niektórych zewnętrznych dostawców wiedzy")
Nie tylko szkoły wyższe spełniają rolę instytucji wspierających powstawanie inkubatorów. Oprócz nich na tym polu działają również m.in.: partnerzy przemysłowi oferujący możliwość sponsorowania prowadzonych badań, agencje regionalne o charakterze publicznym czy "anioły biznesu" zachęcające przedsiębiorców do wykreowania w sobie umiejętności dostrzegania możliwości i pozyskiwania niezbędnych środków w celu ich wykorzystania¹⁰, co jest zgodne z podejściem przedsiębiorczym, zdefiniowanym przez Stefana Kwiatkowskiego w akronimie ASTRONET¹¹.

Rozwiązania europejskie dotyczące funkcjonowania inkubatorów przedsiębiorczości

W 2002 roku opublikowano wyniki badań porównawczych, przeprowadzonych w 10 krajach Unii Europejskiej, poświęconych analizie funkcjonowania inkubatorów przedsiębiorczości¹². Ich celem było również opracowanie, w oparciu o przyjęte wskaźniki, charakterystyki modelowego inkubatora przedsiębiorczości (por. tabela 4).

Tabela 4. Wzorzec inkubatora przedsiębiorczości w krajach UE

Warunki rozpoczęcia działalności i dalszego funkcjonowania	Średnia	Przedział / Zakres	Dane wzorcowe
Średnia wartość zainwestowanego kapitału	3,7 mln Euro	1,5-22 mln Euro	-
Średnie koszty prowadzonej działalności	480 000 Euro	50 000-1,8 mln Euro	-
Procent wpływów pochodzących ze środków publicznych	37%	0-100%	25%
Powierzchnia inkubatora (m2)	3 000 m2	90-41 000 m2	2000-4000 m2
Liczba inkubowanych firm	27	1-120	20-30
Funkcje inkubatora	Średnia	Przedział / Zakres	Dane wzorcowe
Procent zajęcia powierzchni inkubatora	85%	9-100%	85%
Długość pobytu inkubowanych firm	35 miesięcy	od 6 m-cy	3 lata
Liczba kierowników	2,3	1-9	co najmniej 2
Współczynnik: liczba pracowników inkubatora - liczba inkubowanych firm	1:14	1:2-1:64	1:10-1:20
Procent czasu pracy kierowników poświęcony na udzielanie porad i konsultacje	39	5-80	50
Ocena usług i ich oddziaływania	Średnia	Przedział / Zakres	Dane wzorcowe
Współczynnik przeżycia firm w inkubatorze (%)	85	65-100	85
Przeciętny wzrost obrotów w inkubowanej firmie (%)	20	5-100	25
Liczba pracowników w inkubowanej firmie	6,2	1-120	-
Liczba nowo utworzonych miejsc pracy (na rok)	41	7-197	-
Koszty utworzenia miejsca pracy	4400 euro	124-29 600 euro	4000-8000 euro

Źródło: I. Czaja, Inkubatory jako instrumenty wspierania przedsiębiorczości na przykładzie Finlandii, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", nr 671, Kraków 2005, s. 77
Interpretując dane zawarte w tabeli 4 należy pamiętać, że inkubatory zlokalizowane w różnych regionach UE odpowiadają na ich konkretne potrzeby, a więc odzwierciedlają ich specyfikę. Sukcesem jest więc opracowanie jednego wspólnego wzorca inkubatora przedsiębiorczości - również ze względu na fakt, że wskazuje on już działającym podmiotom drogę rozwoju.

W Europie powołano do życia m.in. sieć KREO¹³, mającą wspierać nowo powstające przedsiębiorstwa, wykorzystujące wiedzą zdobytą podczas badań naukowych. Najprężniej w obrębie sieci rozwija się region Rhône-Alpes, a w nim miasto Grenoble, gdzie zlokalizowana jest duża liczba instytutów badawczych wykonujących projekty na rzecz przedsiębiorstw nowoczesnych technologii, działających w branży teleinformatycznej, telekomunikacji, mikro- i nanotechnologii¹⁴. Inkubator w Grenoble, począwszy od 1999 roku, wykreował blisko 200 miejsc pracy w 41 nowych przedsiębiorstwach. Przykład tego francuskiego regionu dobitnie wskazuje, iż zwiększenie potencjału oraz konkurencyjności danego obszaru może się dokonywać m.in. poprzez zakładanie przy uczelniach coraz większej liczby inkubatorów przedsiębiorczości.

Z kolei w Republice Federalnej Niemiec początkowo kładziono nacisk na udzielanie pomocy nowym firmom wdrażającym rozwiązania innowacyjne oraz adaptującym nowoczesne technologie. Przywołane przykłady pokazują, że kraje wykorzystujące podobne instrumenty ekonomiczne starają się realizować cele podporządkowane wytycznym ich polityk innowacyjnych.

Powołanie do życia inkubatora przedsiębiorczości, określenie jego misji oraz sprecyzowanie celów mu przyświecających, zależy w dużej mierze od warunków politycznych, ekonomicznych czy społecznych panujących w danym państwie.

W Wielkiej Brytanii wzrost liczby inkubatorów był szczególnie widoczny w połowie lat 90. XX wieku, gdy doszło do zintensyfikowania współpracy pomiędzy szkołami wyższymi, władzami regionalnymi oraz instytucjami finansowymi. Inkubatory, prowadzące zróżnicowaną działalność i będące na różnym poziomie rozwoju, lokalizowane są w parkach naukowych¹⁵. W większości przypadków są one nastawione na osiąganie zysków. Stąd często nawet po upływie trzech lat niektórzy beneficjenci dosyć niechętnie decydują się na opuszczenie inkubatorów i wyprowadzenie się do własnych lokali, gdyż wiąże się to z utratą preferencyjnych warunków do prowadzenia działalności.

Działalność inkubatorów przedsiębiorczości w Wielkiej Brytanii została poddana licznym badaniom empirycznym¹⁶. Wnioski, jakie z nich wypływają, można podsumować stwierdzeniem, iż uczelnie ułatwiają zakładanie inkubatorów oraz ich późniejsze funkcjonowanie, gdyż oferują dostęp do:

• kapitału ludzkiego (np. poprzez współpracę z partnerami przemysłowymi w zakresie prowadzenia badań czy zapewnianie wysoce wykwalifikowanych pracowników - specjalistów wyposażonych w unikatowe kompetencje),
• kapitału finansowego,
• zasobów fizycznych,
• kapitału technologicznego (pozyskiwanego albo na drodze zakładania przedsiębiorstw typu joint venture albo zakupu licencji czy patentów).

Podejście Brytyjczyków wykorzystane zostało początkowo również w Finlandii, gdzie boom na zakładanie inkubatorów nastąpił po roku 1995, czyli po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Większość z nich jest ściśle związana z ośrodkami akademickimi, skąd czerpią dostęp do know how w postaci nowych technologii oraz produktów innowacyjnych, przyczyniając się jednocześnie do niwelowania różnic w nasileniu zachowań przedsiębiorczych w regionie, w którym są zlokalizowane¹⁷. Warto zauważyć, że Finlandia, należąca do najszybciej rozwijających się gospodarek światowych, w ostatniej dekadzie zdołała wypracować własne podejście w zakresie skutecznej polityki innowacyjnej, dostosowane do potrzeb oraz warunków. Cechuje się ono m.in.: wspieraniem rozwoju klastrów, wzmacnianiem środowiska biznesowego czy też wdrażaniem narodowych systemów innowacyjnych jako projektów kompleksowych, powiązanych z innymi obszarami (przemysłem, edukacją).

O korzyściach, jakie niesie ze sobą współpraca partnerska pomiędzy szkołami wyższymi czy placówkami naukowo-badawczymi a firmami, przekonała się również Republika Federalna Niemiec. Dla przykładu, stroną dla blisko 60 proc. porozumień zawieranych przez przedsiębiorstwa innowacyjne są uczelnie¹⁸. Rolą inkubatorów, w myśl podejścia lansowanego w RFN, jest ułatwianie transferu technologii z ośrodków badawczych do sektora przemysłowego¹⁹ czy też kreowanie zachowań promujących przedsiębiorczość u osób bezrobotnych. Rocznie w ramach inkubatorów przedsiębiorczości udzielana jest pomoc blisko 1000 nowym firmom. Dlatego inkubatory lokalizowane są głównie na tych obszarach, które są w stanie generować wzrost ekonomiczny²⁰.

Z zaprezentowanych przykładów wyłania się obraz inkubatora przedsiębiorczości jako instrumentu mającego ułatwić minimalizowanie różnic w rozwoju ekonomicznym pomiędzy poszczególnymi regionami. Stąd wyposażone są one w takie środki i narzędzia, które będą ten proces maksymalnie usprawniać. Wzrost konkurencyjności każdego regionu zależy od potencjału, jakim dysponuje, a ten z kolei jest pochodną przyjętych rozwiązań systemowych. Powstawanie inkubatorów przedsiębiorczości stanowi odpowiedź na wyzwania stawiane przez gospodarkę opartą na wiedzy, takie jak np. zmiana paradygmatu technologicznego.

Funkcjonowanie inkubatorów przedsiębiorczości w Polsce - przypadek Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości

Szczególnym typem inkubatorów są akademickie inkubatory przedsiębiorczości (AIP), które umożliwiają realizację opracowanych przez środowisko akademickie pomysłów na drodze ich praktycznego wykorzystania w działalności gospodarczej. Formalne podstawy określające wytyczne w zakresie tworzenia AIP określone zostały w Ustawie o szkolnictwie wyższym, w art. 86. Czytamy w nim, że: W celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki, uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii²¹.

Zadaniem AIP jest przede wszystkim wsparcie działalności gospodarczej środowiska akademickiego lub pracowników uczelni oraz studentów będących przedsiębiorcami. Ustawa dopuszcza dwie formy funkcjonowania AIP:

• jako jednostka ogólnouczelniana - wówczas działa w oparciu o regulamin zatwierdzony przez senat uczelni,
• jako spółka handlowa lub fundacja - jej działalność regulują odpowiednie dokumenty prawne.

Pierwsza z nich (AIP jako jednostka ogólnouczelniana) daje ośrodkowi akademickiemu możliwość sprawowania bezpośredniej kontroli oraz nadzoru nad działalnością inkubatora. Mogą pojawić się jednak trudności w momencie uruchamiania biznesu w ramach działalności gospodarczej, gdyż, zgodnie z przyjętym rozwiązaniem, to uczelnia powinien występować w imieniu inkubowanych firm.

Niejednokrotnie zdarza się, że uczelnie udostępniają podmiotom zewnętrznym powierzchnię użytkową - co mimo że jest rozwiązaniem stosunkowo najłatwiejszym, to jednak znacznie ograniczającym przywilej wywierania wpływu na działalność inkubatora. Najlepszym rozwiązaniem jest objęcie przez uczelnię części udziałów w spółce prowadzącej inkubator, co nie tylko pozwala na czerpanie korzyści finansowych, ale również zapewnia możliwość wywierania bezpośredniego wpływu na jego funkcjonowanie.

Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości (AIP) są największą inicjatywą akademicką w ciągu ostatnich kilku lat, mającą na celu rozwój przedsiębiorczości wśród młodych Polaków. Jej charakterystykę zaprezentowano w tabeli 5.

Tabela 5. Charakterystyka Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości

Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości (AIP)

• Zostały stworzone w 2004 roku jako kontynuacja działalności Studenckiego Forum Business Centre Club.

• Sieć inkubatorów AIP stanowi największą tego typu instytucję w Europie Środkowo-Wschodniej.

• W AIP funkcjonuje ponad 600 rozwijających się firm.

• Zrzeszają ludzi młodych, ambitnych i bardzo dobrze wykształconych.

• Umożliwiają połączenie teoretycznej wiedzy zdobytej podczas studiów z wiedzą praktyczną, którą można nabyć tylko i wyłącznie samodzielnie prowadząc swoją działalność.

• Są laureatem wielu prestiżowych nagród, m.in. Ministra Gospodarki dla najlepszego projektu promującego przedsiębiorczość czy Johnnie Walker Keep Walking Awards za nieustanne dążenie do rozwoju.

Źródło: opracowanie własne, na podstawie informacji zebranych na stronie www.inkubatory.pl
Największym w Polsce programem wspierającym przedsiębiorczość jest Polska Przedsiębiorcza - program organizowany przez AIP, Narodowy Bank Polski, Bank Zachodni WBK. Liderzy Polski Przedsiębiorczej - grupa najbardziej aktywnych osób z całej Polski - promuje rozwój postaw przedsiębiorczych w swoich regionach. Cele programu zostały przedstawione w tabeli 6.

Tabela 6. Cele programu Polska Przedsiębiorcza

Cele	Charakterystyka
Promowanie przedsiębiorczości i zmiana mentalności młodych osób	wyjaśnienie pojęcia przedsiębiorczość; ukazywanie korzyści wynikających z realizacji przedsiębiorczości jako cechy narodowej; promocja postaw i działań przedsiębiorczych wśród młodych osób do 30 roku życia (głównie studentów i absolwentów) z całego kraju; zapobieganie emigracji zarobkowej, poprzez zachęcenie młodzieży do wykorzystania swojego potencjału i umiejętności w kraju, zmiana myślenia; młodych Polaków na temat własnego miejsca w rzeczywistości gospodarczej; przekazywanie w interesujący i przystępny sposób wiedzy ekonomicznej oraz praktycznych umiejętności jako elementów wykształcenia niezbędnych do funkcjonowania w gospodarce rynkowej, umożliwiających młodym ludziom realizację przedsiębiorczych marzeń w Polsce;
Integrowanie projektów mających na celu rozwój przedsiębiorczości w Polsce	wybieranie projektów przyczyniających się do rozwoju przedsiębiorczości; udzielanie najlepszym projektom wsparcia merytorycznego, finansowego; przyznawanie logo "Polski Przedsiębiorczej";
Wypracowanie i wdrażanie rozwiązań legislacyjnych, edukacyjnych i prawnych mających na celu realizację misji programu	lobbowanie na rzecz młodej przedsiębiorczości przez Rzecznika Przedsiębiorczości; wypracowywanie propozycji zmian w kwestiach najważniejszych dla przedsiębiorczości; współpraca ze środowiskami o podobnych celach i ideach; pobudzanie i prowadzenie debaty publicznej z udziałem przedstawicieli instytucji publicznych i przedsiębiorców na temat warunków rozwoju przedsiębiorczości w Polsce;

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji zebranych na stronie internetowej programu "Polska Przedsiębiorcza", www.polskaprzedsiebiorcza.pl
Na program "Polska Przedsiębiorcza" składa się szereg projektów, których charakterystykę zamieszczono w tabeli 7.

Tabela 7. Projekty realizowane w ramach programu Polska Przedsiębiorcza

Nazwa projektu	Charakterystyka
Konkurs na Biznesplany	autorzy najlepszych biznesplanów otrzymują możliwość założenia firmy w Akademickim Inkubatorze Przedsiębiorczości;
Wmiksuj się w Fundusze Strukturalne	zwiększenie społecznej świadomości wśród młodzieży odnośnie do możliwości wykorzystywania funduszy europejskich w latach 2007-2013 (akcje i kampanie multimedialne); promocja dobrych praktyk w zakresie wykorzystania funduszy strukturalnych w latach 2004-2006;
Kreator Innowacyjności - Szkoła Innowacji	zakłada kompleksowe podejście do kreowania innowacji; doprowadzenie do zwiększenia konkurencyjności początkujących przedsiębiorstw poprzez efektywne zarządzanie, a przede wszystkim stosowanie innowacyjnych metod i technologii;
Polska jako obszar biznesowy - lekcja przedsiębiorczości	kształtowanie postaw przedsiębiorczych wśród młodych Polaków; adresowany jest on do uczniów klas maturalnych;
Program mentoringowy	ma na celu przekazanie wiedzy z zakresu księgowości, marketingu, finansów i doświadczenia młodym początkującym przedsiębiorcom w Polsce znajdującym się w najbardziej przełomowym, początkowym okresie prowadzenia działalności gospodarczej (zwykle przez 6 miesięcy);
Innowatorzy 2007: Idea	uwolnienie kreatywności młodych osób: studentów, absolwentów, młodych naukowców i zachęcanie ich do wyszukiwania innowacyjnych rozwiązań; udzielenie wsparcia poprzez oferowanie szerokiego wachlarza instrumentów (infrastruktura, know-how, kontakty biznesowe);

Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji zebranych na stronie internetowej programu "Polska Przedsiębiorcza", www.polskaprzedsiebiorcza.pl
11 maja 2006 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości. Zarządzanie pomieszczeniami AIP oraz obsługa administracyjna inkubowanych firm została powierzona Jagiellońskiemu Centrum Innowacji. Bogata oferta AIP jest skierowana do studentów, absolwentów oraz pracowników naukowych wszystkich krakowskich uczelni wyższych. Szczegółowe informacje są dostępne na stronie: www.inkubator.krakow.pl.

Podsumowanie

Obecnie coraz więcej osób planujących prowadzenie własnej działalności gospodarczej rozważa jej rozpoczęcie w inkubatorze przedsiębiorczości, co może wynikać nie tylko z jego bogatych zasobów, które udostępnia firmom z nim współpracującym. Czynnikiem przyciągającym jest również, a może przede wszystkim, fakt, że kontynuowanie działalności w inkubatorze przedsiębiorczości znacznie zwiększa współczynnik "przeżywalności" firm, co potwierdzają liczne przeprowadzone w tej dziedzinie badania, przytoczone także w artykule. Dlatego też, gdy sfera realna gospodarki coraz bardziej odczuwa konsekwencje światowego kryzysu, tak wiele przedsiębiorstw poszukuje dodatkowych zabezpieczeń, by utrzymać się na konkurencyjnym rynku. Inkubatory przedsiębiorczości są właśnie jednym z możliwych rozwiązań, które wspomagają nowo powstające, jak i już prowadzące działalność gospodarczą podmioty.

Bibliografia

• R. Aernoudt, Incubators: Tool for Entrepreneurship?, "Small Business Economy" 2004, nr 23.
• Benchmarking of Business Incubators, Centre for Strategy and Evaluation Services, luty 2002.
• Best Practice in Business Incubation, United Nations, Economic Commission for Europe, 2000.
• G. Certhoux, Anioły Biznesu - tworzenie przedsiębiorczego kapitału intelektualnego [w:] S. Kwiatkowski, M.B. Kamieński (red.), Intellectual Entrepreneurship: Wiedza, Przedsiębiorczość, Bogactwo, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2006.
• I. Czaja, Inkubatory jako instrumenty wspierania przedsiębiorczości na przykładzie Finlandii, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie" 2005, nr 671.
• Komisja Europejska, A Classification of Science Parks and Related Development, "Official Journal", 27 lipca 1990.
• K. Kozioł, Polityka innowacyjna w wybranych krajach Unii Europejskiej, [w:] W. Janasz (red.), Innowacje w działalności przedsiębiorstw w integracji z Unią Europejską, Difin, Warszawa 2005.
• A. Lockett, A. Vohora, M. Wright, Universities as Incubators without Walls, "Entrepreneurship and Innovation", listopad 2002.
• A. Marszałek, Rola ośrodków akademickich w promowaniu zachowań przedsiębiorczych wśród studentów i absolwentów, "Edukacja. Studia - Badania - Innowacje", nr 2/2006.
• T. Mutagen, Incubators in Helsinki Region, "Best Practices in Incubator Infrastructure", Komisja Europejska, Bruksela 1999.
• P. van der Sijde, Special Issue: Developing Strategies for Effective Entrepreneurial Incubators, "Entrepreneurship and Innovation", listopad 2002.
• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz. U. z 2005, nr 164, poz. 1365, Dz. U. z 2006, nr 46, poz. 328.
• E. Wojnicka, Współpraca w procesie innowacyjnym w Unii Europejskiej, "Wspólnoty Europejskie", nr 4/2003.

Netografia

• Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, www.inkubatory.pl.
• Polska Przedsiębiorcza, www.polskaprzedsiebiorcza.pl.