Relacja z konferencji Przyszłość gospodarki po światowym kryzysie

Tematem przewodnim XV Konferencji Naukowej Młodych Ekonomistów, która odbyła się w dniach 21-22 września 2009 r. na najstarszych warszawskich uczelniach i wydziałach ekonomicznych, była Przyszłość gospodarki po światowym kryzysie. W konferencji wzięło udział ponad stu młodych adeptów ekonomii, którzy zaprezentowali przeszło 40 referatów naukowych. Organizatorami XV KNME byli: Instytut Wiedzy i Innowacji, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Uniwersytet Warszawski oraz Politechnika Warszawska. Patronat honorowy nad XV KNME objęli: Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Prezes NBP oraz Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego. Natomiast patronat medialny sprawowali: Bankier.pl, "Business in Poland", "e-mentor", "Gazeta Bankowa", Onet.pl oraz "Rzeczpospolita". Po oficjalnym rozpoczęciu konferencji (w murach Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie przez przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego XV KNME - dr. Krzysztofa Piecha z SGH) prof. Zbigniew Hockuba, członek zarządu Narodowego Banku Polskiego, wygłosił referat otwierający spotkanie. Już na wstępie zadał zasadnicze pytanie młodemu pokoleniu ekonomistów, czy Polska znajduje się w kryzysie. Jedynie trzy osoby spośród wszystkich uczestników opowiedziały twierdząco. W imieniu pozostałych słuchaczy odpowiedzi udzieliła prof. Elżbieta Mączyńska (prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego), stwierdzając, że najbardziej trafna odpowiedź na powyższe pytanie brzmi: I tak, i nie. Wydaje się, iż zdanie to podzielała większość uczestników konferencji. Następnie prof. Z. Hockuba zaprezentował dane makroekonomiczne dla gospodarki polskiej oraz sektora bankowego w Polsce. Duże zainteresowanie wzbudziła prezentacja mapy - zaczerpniętej z "Financial Times" - obrazującej "pogodę gospodarczą" dla Europy. Nie było zaskoczeniem, iż najlepsza "pogoda" prognozowana była dla obszaru Polski. W dalszej części wystąpienia przedstawione zostały działania NBP wobec kryzysu gospodarczego i jego skutków. Profesor Z. Hockuba podkreślał, iż pomimo kryzysu sytuacja polskiego sektora bankowego jest relatywnie dobra.

Wreszcie przyszedł czas na dyskusję, podczas której zastanawiano się nad przyszłością gospodarki polskiej po światowym kryzysie. W panelu dyskusyjnym uczestniczyli ekonomiści z różnych środowisk: prof. Elżbieta Mączyńska, prof. Tomasz Żylicz (dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego), dr Maciej Bukowski (prezes Instytutu Badań Strukturalnych oraz pracownik naukowy Katedry Ekonomii I SGH), dr Maciej Grabowski (Wiceminister Finansów), dr Marcin Mucha (główny specjalista ds. analiz i prognoz w Ministerstwie Gospodarki) oraz dr Marcin Piątkowski (Akademia Leona Koźmińskiego, Bank Światowy). Podczas dyskusji panelowej optymistyczne poglądy dotyczące kondycji gospodarki po kryzysie konfrontowane były z bardziej pesymistycznymi wizjami. Podkreślano fakt, iż aktualny kryzys finansowy nie pozostaje bez wpływu na stan sektora finansów publicznych. Pierwszą sesję plenarną zakończono pozytywnym akcentem - mianowicie stwierdzono, iż Polska z pewnością posiada duży potencjał, jeśli chodzi o gospodarkę i kapitał ludzki. Pytaniem otwartym pozostaje jednak to, w jaki sposób zostanie on wykorzystany.

Następnie obrady przybrały formę sesji równoległych, podczas których młodzi ekonomiści mieli możliwość zaprezentowania swoich referatów i wyników badań w określonych blokach tematycznych. Pierwsze trzy sesje traktowały o teorii i historii kryzysów, o aktualnym kryzysie finansowym oraz o rynku pracy i gospodarstwach domowych. Prelegenci dokonali analizy czynników charakteryzujących aktualną zapaść gospodarczą, poszukiwali również jej analogii w doświadczeniach kryzysu szwedzkiego z początku lat 90. oraz kryzysu ERM z lat 1992-1993. Podczas dyskusji, które miały miejsce po wystąpieniach referentów, zastanawiano się, czy gospodarki światowe wyciągnęły wnioski z doświadczeń z minionych kryzysów. W trakcie trzeciej sesji równoległej przez pryzmat kryzysu omawiano kwestie ekonomiczno-społeczne. Wystąpienia dotyczyły polityki rynku pracy w Polsce, zmian poziomu zadłużenia z tytułu kredytów hipotecznych oraz wpływu czynników ekonomicznych na relacje zachodzące w rodzinie.

Po południu obrady przeniosły się na teren kampusu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, gdzie konferencję uatrakcyjnił występ zespołu folklorystycznego Promni.

Pierwszego dnia konferencji odbyły się jeszcze dwie sesje równoległe, dotyczące tematyki ekonomii rolnictwa i obszarów wiejskich oraz przyszłości gospodarek po kryzysie. Podczas sesji, na której zajmowano się głównie zagadnieniami rozwoju obszarów wiejskich, poruszano kwestie dotyczące rynków polskich produktów rolnych oraz ochrony ich nazw geograficznych. Zwrócono także uwagę na problem bezrobocia na wsi. Wykazano, iż fundusze strukturalne są istotnym czynnikiem aktywizacji zawodowej mieszkańców terenów wiejskich. Zaprezentowano również kierunki podejmowanej przez rolników działalności nierolniczej jako czynnika wpływającego na zjawisko zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Dużo uwagi poświęcono również zjawisku agroturystyki, realizowanej z dużym powodzeniem na terenie całego kraju. Na równolegle toczącej się sesji (w sali obok) zebrali się ekonomiści zainteresowani poszukiwaniem analogii aktualnego kryzysu w doświadczeniach tego z lat 30. XX w. oraz kryzysu japońskiego. Podczas debaty po wystąpieniach długo dyskutowano o przyszłości gospodarek świata po kryzysie. Pierwszy dzień obrad zakończyła impreza integracyjna zorganizowana na terenie kampusu SGGW.

Drugi dzień konferencji rozpoczęła sesja plenarna na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Jako pierwszy głos zabrał prof. Tomasz Żylicz, który w swym wystąpieniu poruszył kwestie związane z ekologią - jej znaczeniem we współczesnych gospodarkach oraz istotą tzw. ekopodatków.

Następnie głos zabrali przedstawiciele NBP - prof. Zbigniew Polański (SGH, Katedra Polityki Pieniężnej) oraz dr Paweł Wyczański. Omówione zostały przyczyny aktualnego kryzysu finansowego na świecie, w tym tzw. kryzysu zaufania. Ponadto dyskutowano nad przyszłością gospodarki polskiej po kryzysie. Następnie odbyły się trzy sesje równoległe o różnorodnej tematyce. Duże zainteresowanie wzbudziła sesja poruszająca zagadnienia ekonofizyki, czyli zastosowania metod fizyki w naukach ekonomicznych. Interesujące było to, że metody te udawało się już z powodzeniem zastosować do prognozowania krachów, w tym obecnego kryzysu. Dwie pozostałe sesje dotyczyły zagadnień gospodarki opartej na wiedzy oraz polityki budżetowej i podatkowej. Zdaniem młodych ekonomistów kwestie te nabierają jeszcze większego znaczenia w dobie kryzysu.

Podczas oficjalnego zakończenia konferencji, które odbyło się na Uniwersytecie Warszawskim, wyłoniono zwycięzców konkursu na najlepszy referat. Nagrodzono¹ wystąpienia, które zawierały wyniki własnych badań i obliczeń. Wyróżniony został referat Kamila Marczaka, studenta trzeciego roku Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, który uzyskał najwyższą ocenę w głosowaniu przeprowadzonym wśród uczestników konferencji. Pierwszą nagrodę² otrzymał dr Ryszard Jurkowski (SGGW, Wydział Nauk Ekonomicznych), autor referatu bezpośrednio nawiązującego do głównego tematu konferencji: Rynek pracy w Polsce w dobie kryzysu ekonomicznego. Kapituła konkursu, uzasadniając przyznanie dwóch pozostałych nagród, wzięła pod uwagę walory praktyczne tekstów, a także rozszerzenie ekonomii na inne dziedziny nauki. Otrzymali je Marzena Kozłowska (referat pt. Badanie dynamiki wybranych indeksów giełdowych, Wydział Fizyki UW) oraz Michał Roman (referat pt. Klaster okopski jako forma innowacyjności działań w agroturystyce, Wydział Nauk Ekonomicznych SGGW).

Ciekawym spostrzeżeniem z konferencji jest to, że ekonomia wkracza już nie tylko na teren psychologii, socjologii czy politologii, ale nawet fizyki (choć ekonomiści w zdecydowanej większości mają trudności w wykorzystywaniu tak zaawansowanych metod obliczeniowych). Ostatnia sesja, dotycząca tematyki nauk społecznych w technologii, odbyła się już w murach Politechniki Warszawskiej.

Uczestnicy oraz organizatorzy XV Konferencji Naukowej Młodych Ekonomistów wyraźnie podkreślili potrzebę oraz sens istnienia takiego przedsięwzięcia. Warto zwrócić również uwagę na szeroki zakres badawczy prezentowanych prac. Dużo czasu podczas konferencji poświęcono na dyskusje, które w znacznej mierze wywoływane były tematyką referatów oraz wynikającymi z nich wnioskami. Podkreślenia wymaga fakt, iż wszystkie wystąpienia cechowały się wysokim poziomem merytorycznym, co - jak mówią organizatorzy - potwierdziło głosowanie na najlepsze referaty konferencji. XV Konferencja Naukowa Młodych Ekonomistów pokazała, iż pole zainteresowań ekonomistów poszerza się o metody, które od lat z powodzeniem wykorzystywane są przez inne dziedziny nauki. Organizatorzy zapewniają, iż inicjatywa KNME, zapoczątkowana kilka lat temu przez młodych naukowców z kilku polskich ośrodków akademickich, będzie kontynuowana w przyszłych latach.