Relacja z konferencji

W dniach 30 listopada - 4 grudnia 2015 r. w Guadalajara (Meksyk) odbyło się już dwudzieste trzecie Międzynarodowe Spotkanie Edukacja na Odległość: tendencje, innowacje i wyzwania (XXIII Encuentro Internacional de Educación a Distancia: Tendencias, innovación y desafíos), zorganizowane przez Universidad de Guadalajara. W konferencji wzięło udział około 400 osób z wielu ośrodków akademickich i instytucji naukowych zajmujących się rozwojem e-learningu zarówno w Meksyku, jak i w innych krajach obu Ameryk oraz Europy. Głównym celem spotkania było rozpoznanie najnowszych światowych trendów w organizacji kształcenia przy wykorzystaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych, innowacji w szkolnictwie wyższym oraz wyzwań, przed jakimi stoją uniwersytety w erze cyfrowej. Warto dodać, że tegoroczna konferencja, której inauguracja odbyła się w budynku Expo Guadalajara, miała szczególny charakter, ponieważ połączona została z Międzynarodowymi Targami Książki - i stanowiła jeden z elementów programu akademickiego ww. targów.

Spotkanie rozpoczęły wystąpienia gości honorowych (m.in. z prestiżowych uniwersytetów wirtualnych w Europie), którzy podzielili się z uczestnikami swoim bogatym doświadczeniem we wdrażaniu i rozwijaniu e-learningu w szkolnictwie wyższym. Pierwszą prelegentką była prof. Sian Bayne z University of Edinburgh, która w swoim referacie zatytułowanym Campus envy, troubled texts and teacherbot: the provocations of digital education mówiła o wartości, jaką niesie ze sobą wirtualne kształcenie na odległość, zwracając jednocześnie uwagę na bariery i opór w jego wdrażaniu do praktyki uniwersyteckiej. Z kolei dr Lourdes Guardia Ortiz z Centrum Naukowego Universitat Oberta de Catalunya (UOC, Hiszpania) w swoim wystąpieniu zatytułowanym Innovación y nuevas tendencias de eLearning (Innowacja i nowe tendencje w e-learningu) zaprezentowała liczne projekty innowacyjne realizowane przez UOC we współpracy z innymi europejskimi uniwersytetami wirtualnymi, których głównym celem jest poprawa dostępności i jakości e-learningu w szkolnictwie wyższym. Manuel Moreno Castaneda - Rektor Kampusu Wirtualnego Universidad de Guadalajara przedstawił tendencje w zakresie wyższego kształcenia wirtualnego w Ameryce Łacińskiej, podkreślając fakt, iż z roku na rok wzrasta liczba studentów realizujących studia wyższe w trybie online we wszystkich krajach tej części świata. Sesję inauguracyjną zakończyło wystąpienie dr Julio Montero z Universidad Internacional de la Rioja (Hiszpania) dotyczące podstawowych elementów, które wpływają na jakość e-learningu w szkolnictwie wyższym, i metod pomiaru tej jakości.

Pozostała część spotkania była podzielona na szereg sesji, warsztatów, paneli i seminariów. Ogółem wygłoszono 83 referaty w pięciu sesjach tematycznych:

Sesja I: Tendencje instytucjonalne w kształceniu wirtualnym: normy, modele zarządzania i kierowania

Sesja II: Innowacje w praktyce edukacyjnej wdrażane za pomocą technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK)

Sesja III: Wyzwania społeczne i innowacja kulturalna w środowiskach wirtualnego kształcenia

Sesja IV: Hybrydyzacja w praktykach edukacyjnych i kulturalnych

Sesja V: Megatendencje i ich wpływ na edukację

W sesji I wystąpienia dotyczyły m.in. analizy potrzeb kształcenia wykładowców w zakresie kompetencji niezbędnych do realizacji programu studiów w trybie online (Universidad Veracruzana), zarządzania innowacją na studiach podyplomowych realizowanych przy wykorzystaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych (Instituto Politécnico Nacional de México), funkcji i działań podejmowanych przez e-profesorów w celu motywowania studentów do podnoszenia jakości nauki i ukończenia studiów wirtualnych (Escuela Superior de Comercio y Administración, Unidad Santo Tomás), korzyści, jakie mogą odnieść uniwersytety dzięki prowadzeniu kursów MOOC (Universidad Autónoma de Tamaulipas) oraz oceny kompetencji komunikacyjnych na wirtualnych uniwersytetach korporacyjnych (Instituto Politécnico Nacional de México).

W tej sesji znalazł się również polski akcent. Autorka niniejszej relacji (aktualnie doktorantka Universidad Autónoma de Barcelona) wygłosiła referat zatytułowany Educación superior virtual en Polonia: Condiciones de su organización, funcionamiento y evaluación (Wyższe kształcenie wirtualne w Polsce: uwarunkowania jego organizacji, funkcjonowania i oceny), w którym zapoznała słuchaczy m.in. z warunkami, jakie muszą spełniać polskie uczelnie, aby prowadzić zajęcia dydaktyczne z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. W dyskusji podsumowującej tę część tematyczną podkreślono fakt, iż Polska jest jednym z nielicznych krajów na świecie, który posiada regulacje prawne dotyczące kształcenia wyższego na odległość.

W sesji II omawiano takie zagadnienia jak: postawy i strategie komunikacyjne oraz pedagogiczne wykładowców w środowiskach wirtualnego nauczania (Escuela Normal Superior Ubaté, Kolumbia), wykorzystanie e-portfolio jako narzędzia rozwoju kompetencji technologicznych studentów (Universidad de La Guajira Riohacha, Kolumbia), wpływ portali społecznościowych na kształcenie e-profesorów (Escuela Normal de Zumpango en el Estado de México), możliwości edukacyjne przeglądarek internetowych (Universidad Nacional Autónoma de México) czy wykorzystanie grywalizacji do projektowania środowiska wirtualnego nauczania (Subsecretaria de Educación Media Superior Ciudad de México).

Część referatów w tej sesji dotykała również problemów wpływu kształcenia wirtualnego na rynek pracy. Niektóre ośrodki akademickie (Universidad de Guadalajara, Universidad Nacional Autónoma de México) zaprezentowały wyniki badań zrealizowanych w tym zakresie, jednoznacznie wykazujących, że studenci, którzy ukończyli studia w trybie online, nie są dyskryminowani na rynku pracy w Ameryce Łacińskiej.

Sesja III poświęcona była takim zagadnieniom jak: rozwój profesjonalny e-absolwentów z perspektywy pracodawców (Universidad Veracruzana), wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych do zwiększenia czytelnictwa wśród studentów (Universidad de Guadalajara), profesjonalizm menedżera kultury w środowisku wirtualnego nauczania, relacja między profilem kandydata na studia wirtualne a wskaźnikiem powtarzalności studiów.

Sesję zamknął interesujący referat Enrica Bocciolesiego (Universita degli Studi eCampus Novedrate, Włochy) i Sandry Judith Gómez González (Universidad de Guadalajara) zatytułowany Educate to read between reality and complexity. The contemporaneity variables between Mexico, Spain and Italy. Prelegenci, analizując wpływ technologii informacyjnych i komunikacyjnych na różne procesy edukacyjne, socjalne i komunikacyjne, które do chwili obecnej nie wymagały użycia środków elektronicznych, skoncentrowali się na wykorzystaniu TIK do rozwijania kompetencji czytelniczych uczniów na różnych poziomach kształcenia.

Ciekawe referaty zaprezentowano również w czwartej sesji tematycznej poświęconej zagadnieniom hybrydyzacji w edukacji. Na uwagę zasługuje m.in. referat poświęcony kształceniu kompetencji cyfrowych u uczniów piątej i szóstej klasy szkoły podstawowej, wygłoszony przez pracowników Universidad de Colima. Prelegenci na podstawie wyników badań własnych przedstawili wpływ zadań (ćwiczeń, prac domowych) proponowanych przez nauczycieli zgodnie z programem nauczania na rozwój kompetencji koniecznych do nawiązywania interakcji społecznych w internecie i używania komputera jako pomocy w procesie uczenia się. Innym interesującym referatem w tej sesji było wystąpienie zatytułowane Unconnected Studying: A model for the inclusion of mobile technologies on scant-resource communities and institutions, wygłoszone przez ekspertów z Universidad Nacional Autónoma de México. Mając na uwadze ograniczone środki finansowe wielu ośrodków dydaktycznych w Ameryce Łacińskiej i ich ograniczony dostęp do internetu, prelegenci zaproponowali model kursu wirtualnego opartego na tanich urządzeniach, które pozwalają na stworzenie sieci wewnętrznej. Dzięki takiej sieci studenci zyskują dostęp do platformy wirtualnej kursu, wykorzystując własne telefony komórkowe czy tablety.

Ostatnią, piątą sesję tematyczną, poświęconą megatendencjom i ich wpływowi na edukację wyższą, zdominowały referaty związane z oddziaływaniem polityki publicznej na innowacje edukacyjne. Naukowcy dzielili się również swoimi obserwacjami dotyczącymi zmian w modelach i technologiach informacyjnych i komunikacyjnych w dobie Web 2.0 i Web 3.0 i ich wpływu na e-learning.

Najciekawsze referaty zaprezentowane podczas spotkania zostały opublikowane w formie artykułów naukowych w recenzowanym czasopiśmie elektronicznym „Memorias del Encuentro Internacional de Educación a Distancia”¹ wydawanym przez Universidad de Guadalajara.

Szczegółowe informacje na temat spotkania znajdują się na stronie: http://www.udgvirtual.udg.mx/encuentro/convocatoria.