Wstęp

Zainteresowanie, jakie wzbudziło I sympozjum poświęcone kształceniu na odległość zorganizowane w Akademii Morskiej w Gdyni w listopadzie 2003 r.¹ zmobilizowało organizatorów do podjęcia trudu przygotowania ponownego spotkania osób zajmujących się tym zagadnieniem. Reakcja na komunikat o sympozjum potwierdziła, a nawet przekroczyła oczekiwania organizatorów.

Kształcenie na odległość - metody i narzędzia

W sympozjum Narzędzia wspomagające nauczanie na odległość, które odbyło się w listopadzie ubiegłego roku w Akademii Morskiej w Gdyni, uczestniczyło 45 osób, na program sympozjum złożyło się zaś 12 referatów. Natomiast tegoroczne sympozjum (18-19 października) zgromadziło 76 uczestników (w tym 6 osób z zagranicy), z 18 uczelni oraz instytucji zainteresowanych tą tematyką. Zgłoszonych zostało 30 referatów. W sympozjum uczestniczyli przedstawiciele Dyrektoriatu Edukacji i Kultury Komisji Europejskiej, a także przedstawiciele uczelni w Finlandii i Norwegii, zaangażowani w międzynarodowe projekty dotyczące kształcenia na odległość.

Referaty zostały przedstawione podczas pięciu sesji tematycznych. Na program pierwszej sesji składały się referaty wyznaczające główne obszary tematyczne sympozjum. Drugą sesję wypełniły prezentacje trzech pracowników Dyrektoriatu Kształcenia i Kultury Komisji Europejskiej. Trzecia sesja była poświęcona oprogramowaniu open source w kształceniu na odległość. W sesji czwartej i piątej przedstawiono natomiast realizowane projekty oraz przykłady wirtualnych wersji treści zajęć dydaktycznych. Sesję plakatową zaplanowano jako forum do przedstawie nia informacji uzupełniających referaty wygłoszone podczas sesji podstawowych. Sesja panelowa przewidziana była jako możliwość otwartej dyskusji na tematy najczęściej podejmowane po prezentacji referatów.

I dzień sympozjum

A oto krótki przegląd treści referatów przedstawionych podczas sympozjum: Referat prof. Jerzego Mischke i Anny K. Stanisławskiej (Polski Uniwersytet Wirtualny), otwierający sympozjum, zatytułowany Wirtualny świat i jakość kształcenia, dotyczył obecnej roli i przyszłości kształcenia na odległość, a także wpływu technologii stosowanych w procesie kształcenia na jego jakość.

W referacie Anny Grabowskiej, Katarzyny Grzejszczak i Aliny Meissner (Politechnika Gdańska) Kształcenie na odległość - możliwości finansowania projektów w ramach funduszy strukturalnych UE przedstawiono możliwości ubiegania się o finansowanie projektów, scharakteryzowano obszary finansowania oraz procedury przygotowania wniosków.

Trzeci referat pierwszej sesji Agnieszki Czerwińskiej, Michała Łabędzkiego i autora tej informacji Elementy kształcenia na odległość wspomagające studia techniczne przedstawiał jedną z form stosowanych w przygotowaniu wirtualnej wersji treści zajęć dydaktycznych. Wirtualny moduł wykładu dla studentów Wydziału Elektrycznego Akademii Morskiej w Gdyni opracowali współautorzy referatu w ramach pracy magisterskiej, obronionej na tymże wydziale.

W ostatnim referacie pierwszej sesji Mapy mentalne na platformie MOODLE - doświadczenia Ośrodka Edukacji Niestacjonarnej AGH, Piotr Gaś z Akademii Górniczo-Hutniczej przedstawił logiczne aspekty rozwoju systemów zarządzania kształceniem na odległość.

Druga sesja cieszyła się szczególnie dużym zainteresowaniem, pojawiła się bowiem możliwość wysłuchania informacji bezpośrednio od przedstawicieli instytucji analizującej wnioski o finansowanie projektów w dziedzinie kształcenia na odległość i kształcenia ustawicznego oraz nadzorującej prawidłowość formalną ich realizacji.

Gareth Long z zespołu wsparcia technicznego Programu Minerva mówił o celach i sposobach działania tego programu, strategii planowania projektów i procedurach oceny wniosków.

Delphine Misko, analityk finansowy programów Minerva i Leonardo da Vinci, przedstawiła zasady analizy i oceny budżetowych aspektów projektów finansowanych w ramach tych programów. Szczególnie istotne były zalecenia dotyczące właściwego planowania wydatków.

Germán Bernal Ríos, specjalista w zespole B4 (Multimedia for Education, Training and Culture) przedstawił możliwości, jakie stwarza udział w europejskich sieciach edukacyjnych.

Niewątpliwie ważnym wydarzeniem w ramach sympozjum było spotkanie uczestników z rektorem Akademii Morskiej, które odbyło się na pokładzie fregaty "Dar Młodzieży", statku flagowego uczelnianej floty. W swobodnej atmosferze tego spotkania mówiono o przyszłości kształcenia na odległość w Polsce.

Sesja trzecia była poświęcona oprogramowaniu open source oraz analizie porównawczej różnych systemów zarządzania kształceniem na odległość. Szczególnie interesujące było podsumowanie doświadczeń dotyczących stosowania nieodpłatnego oprogramowania w kształceniu na odległość, przedstawione przez Ryszarda Gajewskiego z Politechniki Warszawskiej. Z kolei dwa referaty, autorstwa pracowników Akademii Morskiej w Gdyni, zawierały omówienie właściwości użytkowych platformy ILIAS.

Istotne dla użytkowników platform e-learningowych informacje wniosło porównanie systemów ILIAS i MOODLE, dokonane w referatach prezentowanych przez autorów z Politechniki Gdańskiej i Akademii Morskiej. W tej samej sesji wygłoszono także referat na temat zastosowania technologii informatycznych w doradztwie zawodowym. Praca była wykonana przez zespół pracowników Akademii Bydgoskiej.

II dzień sympozjum

Drugi dzień sympozjum rozpoczął się od przedstawienia platformy WebCT. Przedstawiciel firmy Lehrefekt GmbH, dystrybutora platformy, starał się przedstawić zalety WebCT na tle doświadczeń związanych z użytkowaniem platform ILIAS i MOODLE.

W tej samej sesji przedstawiono też prace na tematy, takie jak: zastosowania narzędzi multimedialnych do tworzenia wirtualnych wersji wykładów (2 referaty Akademii Morskiej), wirtualne kursy języka angielskiego (Politechnika Gdańska), praktyczne aspekty komunikacji przez internet dla potrzeb kształcenia na odległość (2 referaty Politechniki Gdańskiej), metody oceny postępów słuchaczy w kształceniu na odległość (Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny "Metis" w Katowicach) oraz oprogramowanie do zarządzania administracyjną częścią systemu kształcenia na odległość (Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy).

Podczas ostatniej sesji przedstawiono kilka prac na temat zastosowań platform elektronicznych oraz tworzenia narzędzi programowych do wspomagania procesu kształcenia na odległość, jak np. budowa internetowego forum współpracy między studentami (D. Zakrzewska z Politechniki Łódzkiej), czy system przesyłania prac studentów do nauczyciela prowadzącego zajęcia.

Sesja panelowa poświęcona była współpracy między uczelniami oraz finansowaniu prac nad rozwojem kształcenia na odległość.

Podsumowanie

Podsumowując przebieg sympozjum, można stwierdzić, że daje się zaobserwować rosnące zainteresowanie kształceniem na odległość wśród instytucji związanych z edukacją. Nastąpił znaczny postęp we wdrażaniu systemów kształcenia na odległość w kraju, a zrozumienie potrzeby działań w tym kierunku stało się udziałem wielu uczelni, ośrodków edukacyjnych oraz instytucji prowadzących systematyczne szkolenia pracowników.