Abstract

The COVID-19 pandemic impacted the functioning of many social groups in Poland. Scientific publications addressing this issue in the field of social sciences focused primarily on the situation of organisations in the context of remote work and technological transformations associated with new challenges arising from isolation. The literature review conducted identified a knowledge gap, characterised by a limited number of publications addressing the effects of isolation on people with disabilities, particularly the shift in power dynamics in the broader environment that affects the lives of this social group. The research problem was formulated in the form of a question: What are the consequences of isolation for people with disabilities from the legal, economic, social, and technological dimensions of the pandemic? The study results revealed that the COVID-19 pandemic posed a challenge to the healthcare system regarding people with disabilities. The research methods included literature review, an opinion survey, tools, PEST analysis, and statistical analysis.

Keywords: disability, social isolation, economic impact, legal and regulatory implications, technological implications, COVID-19

References

• Alharbi, R., Tang, J. i Henderson, K. (2023). Accessibility barriers, conflicts, and repairs: Understanding the experience of professionals with disabilities in hybrid meetings. Proceedings of the 2023 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 605, 1-15. https://doi.org/10.1145/3544548.3581541
• Ambrożuk, D. (2017). Problematyka prawna przewozu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej sprawności ruchowej. Problemy Transportu i Logistyki, 3(39), 151-160. https://doi.org/10.18276/ptl.2017.39-14
• Annaswamy, T. M., Verduzco-Gutierrez, M. i Frieden, L. (2020). Telemedicine barriers and challenges for persons with disabilities: COVID-19 and beyond. Disability and Health Journal, 13(4), 100973. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2020.100973
• Bien, Z. Z. i Stefanov, D. (red.). (2004). Advances in rehabilitation robotics: Human-friendly technologies on movement assistance and restoration for people with disabilities. Springer Science & Business.
• Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. (2018). Dane demograficzne. https://niepelnosprawni.gov.pl/p,78,dane-demograficzne
• Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. (2021, 25 lutego). Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". https://niepelnosprawni.gov.pl/a,1180,strategia-na-rzecz-osob-z-niepelnosprawnosciami-2021-2030-ogloszona-w-dzienniku-urzedowym-rzeczypospolitej-polskiej-monitor-polski
• Buchanan, K., Aknin, L. B., Lotun, S. i Sandstrom G. M. (2021). Brief exposure to social media during the COVID-19 pandemic: Doom-scrolling has negative emotional consequences, but kindness-scrolling does not. PLOS ONE, 16(10), e0257728. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0257728
• Butryn, B., Gryncewicz, W., Kutera, R. i Leszczyńska, M. (2015). The application of PEST analysis to the creation of the profile of an IT product designed to activate and support senior citizens in Poland. In Proceedings of the Fourth International Conference on Telecommunications and Remote Sensing ICTRS (s. 109-115). https://doi.org/10.5220/0005890301090115
• Chrzanowska, I. (2013). Niepełnosprawność a zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem. Rozważania w kontekście teorii underclass. Studia Edukacyjne, 25, 63-74.
• Czechowski, K. (2021). Skutki pandemii COVID-19 dla funkcjonowania społecznego osób z niepełnosprawnością. Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka, 14, 27-32.
• Francuz, S. i Calińska-Rogala, C. (2019). Ocena przystosowania atrakcji turystycznych dla osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 20(2), 315-328.
• Garncarz, J. i Żak, M. (2019). Osoby niepełnosprawne na rynku pracy w Polsce w latach 2006-2018. Rynek - Społeczeństwo - Kultura, 2(33), 29-32.
• Garwol, K. (2019). Stopień umiejętności korzystania z technologii cyfrowych a wykluczenie społeczne na przykładzie osób niepełnosprawnych, starszych i ubogich. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 58(2), 47-68. https://doi.org/10.15584/nsawg.2019.2.4
• Goggin, G. i Ellis, K. (2020). Disability, communication, and life itself in the COVID-19 pandemic. Health Sociology Review, 29(2), 168-176. https://doi.org/10.1080/14461242.2020.1784020
• Hewitt, A., Agosta, J., Hellerm T., Williams, A. C. i Reinke, J. (2013). Families of individuals with intellectual and developmental disabilities: policy, funding, services, and experiences. Intellectual and Developmental Disabilities, 51(5), 349-359. https://doi.org/10.1352/1934-9556-51.5.349
• Holland, P. (2021). Will disabled workers be winners or losers in the post-COVID-19 labour market? Disabilities, 1(3), 161-173. https://doi.org/10.3390/disabilities1030013
• Janocha, W. (2009). Rodzina z osobą niepełnosprawną w społecznym systemie wsparcia. Wydawnictwo Jedność.
• Kajnath, M. (2022). Wpływ izolacji społecznej osób z orzeczoną niepełnosprawnością w aspekcie psychofizycznym i ekonomicznym [niepublikowany maszynopis].
• Kaur, H. i Saukko, P. (2022). Social access: role of digital media in social relations of young people with disabilities. New Media & Society, 24(2), 420-436. https://doi.org/10.1177/14614448211063177
• Kersey, J. (2022). Experiences of social isolation among people with disabilities during the COVID-19 pandemic. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 103(12), e46-e47. https://doi.org/10.1016/j.apmr.2022.08.544
• Kirenko, J. i Sarzyńska, E. (2010). Bezrobocie, niepełnosprawność, potrzeby. Wydawnictwo UMCS.
• Kiwnik, J. (2021, 2 stycznia). Niepełnosprawni: "Musimy walczyć o swoje prawa". https://www.dw.com/pl/osoby-z-niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bciami-znowu-musimy-walczy%C4%87-o-swoje-prawa/a-56110197
• Kobus-Ostrowska, D. (2019). Determinants of unemployment among persons with disabilities in Poland. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 20(3), 17-29.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997. (1997). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf
• Kubicki, P. (2019). Wyzwania polityki publicznej wobec osób z niepełnosprawnościami. Polski Instytut Ekonomiczny.
• Lebrasseur, A., Fortin-Bédard, N., Lettre, J., Bussieres, E. L., Best, K., Boucher, N., Hotton, M., Beaulieu-Bonneau, S., Mercier, C., Lamontagne, M. E. i Routhier, F. (2021). Impact of COVID-19 on people with physical disabilities: A rapid review. Disability and Health Journal, 14(1), 101014. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2020.101014
• Lubina, E. (2007). E-kształcenie szansą na uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu zawodowym i społecznym. e-mentor, 3(20), 20-22. https://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/20/id/434
• Maciejewska, R. (2018). Realizacja prawa do pracy osób niepełnosprawnych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 19(9), 171-183.
• Magiera, A. (2020). Czas wolny osób niepełnosprawnych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 392, 59-68.
• Martel, A., Day, K., Jackson, M. A. i Kaushik, S. (2021). Beyond the pandemic: the role of the built environment in supporting people with disabilities work life. Archnet-IJAR, 15(1), 98-112. https://doi.org/10.1108/ARCH-10-2020-0225
• McBride-Henry, K., Orakani, S. N., Good, G., Roguski, M. i Officer, T. N. (2023). Disabled people's experiences accessing healthcare services during the COVID-19 pandemic: a scoping review. BMC Health Services Research, 23(1), 346. https://doi.org/10.1186/s12913-023-09336-4
• Miruć, A. (2020). Rola pracownika socjalnego w orzekaniu o stopniu niepełnosprawności. W: A. Drabarz (red.), Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności (s. 41-56). Temida 2.
• Niedbalski, J. (2016). Aktywizowanie przez sport jako sposób inkluzji oraz integracji społecznej osób niepełnosprawnych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 56, 99-121. https://doi.org/10.18778/0208-600X.56.07
• NIK. (2022, 10 lutego). NIK o aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Najwyższa Izba Kontroli. https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/aktywizacja-zawodowa-osob-z-niepelnosprawnosciami.html
• Orłowska, S. (2022). Raport z oceny wpływu izolacji społecznej w czasie pandemii osób niepełnosprawnych przez pryzmat kompetencji psychologicznych [niepublikowany maszynopis].
• PAN. (2021). Stanowisko 15. zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN: Wpływ pandemii na wybrane grupy mniejszościowe w Polsce. https://kijow.pan.pl/?p=818
• Pasławski, K. (2021, 7 kwietnia). Pandemia przyspieszyła cyfrową (r)ewolucję. https://crn.pl/artykuly/pandemia-przyspieszyla-cyfrowa-rewolucje
• Piętka-Kosińska, K. (2012). Koszty niepełnosprawności. Polityka Społeczna, 2, 57-61.
• Poliwczak, I. (2008). Praca w życiu osób niepełnosprawnych. Znaczenie oraz powody i negatywne aspekty pozostawania bez pracy. W: L. Frąckiewicz (red.), Przeciw wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych (s. 52-70). Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Prasad, M. (2022). Templated crisis communication for people with disabilities, access and functional needs. Journal of International Crisis and Risk Communication Research, 5(2), 233-254. https://jicrcr.com/index.php/jicrcr/article/view/70
• Sammut-Bonnici, T. i Galea, D. (2015). PEST analysis. W: Wiley Encyclopedia of Management. John Wiley & Sons. https://doi.org/10.1002/9781118785317.weom120113
• Stolarska-Szeląg, E. i Jarząbek, K. (2022). Aktywność zawodowa i sytuacja ekonomiczna osób z niepełnosprawnościami w świetle pandemii COVID-19. e-mentor, 5(97), 76-85. https://doi.org/10.15219/em97.1590
• Szewczyk, A. (2017). Seniorzy i osoby niepełnosprawne w społeczeństwie informacyjnym: dostępność stron internetowych. Studia Informatica Pomerania, 2(44), 43-61. https://doi.org/10.18276/si.2017.44-05
• Uchwała nr 27 Rady Ministrów z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030. M. P. 2021 poz. 218. (2021). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20210000218
• Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. - Karta Praw Osób Niepełnosprawnych M. P. 1997 nr 50 poz. 475. (1997). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wmp19970500475
• UNFPA and Women Enabled International. (2021). The Impact of COVID-19 on women and girls with disabilities. A global assessment and case studies on sexual and reproductive health and rights, gender-based violence, and related rights. https://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/NEW_UNPRPD_UNFPA_WEI_-_The_Impact_of_COVID-19_on_Women_and_Girls_with_Disabilities.pdf
• United Nations. (2020, 17 marca). COVID-19: Who is protecting the people with disabilities? - UN rights expert. https://www.ohchr.org/en/press-releases/2020/03/covid-19-who-protecting-people-disabilities-un-rights-expert
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Dz. U. 1997 nr 123 poz. 776. (1997). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971230776/U/D19970776Lj.pdf
• van Dam, K., Gielissen, M., Bles, R., van der Poel, A. i Boon, B. (2023). The impact of assistive living technology on perceived independence of people with a physical disability in executing daily activities: a systematic literature review. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology. https://doi.org/10.1080/17483107.2022.2162614
• WHO. (2022). Global report on health equity for persons with disabilities. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/364834/9789240063600-eng.pdf?sequence=1
• Woźniak, Z. (2007). Główne bariery aktywności zawodowej osób z ograniczoną sprawnością. W A. Brzezińska, Z. Woźniak i K. Maj (red.), Osoby z ograniczoną sprawnością na rynku pracy (s. 69-84). Academica Wydawnictwo SWPS.