Abstract

Among challenges of the coming century are: growing multiculturalism, internationalization, globalization and glocalization. One of the biggest ones concerning modern education is preparing young people for living in this culturally diverse society - where we are increasingly dealing with differences not only in cultural artifacts, but also in the values and standards. Modern university, open and internationalized, should show how to learn, how to cooperate, how to professionally exist and how to find a way in such a multicultural society. The internationalization of a higher education requires more elaborate and complex pedagogical approaches in order to make a use of the multi-ethnic student groups and to allow each student's own intercultural competence the development of. This article presents conditions of education in a multicultural society and defines the concept of cultural intelligence. This category might help in becoming effective in different cultural conditions, in understanding foreign cultures and also in adopting standards and mastering the unfamiliar rules of conduct. According to this research, cultural intelligence is a major determinant of cultural condition that guarantees success in functioning at the crossroads of cultures. The rest of this article shows the structure of a theoretical model of cultural intelligence consisting of four areas: motivational, cognitive, behavioral and metacognitive. Analysis of literature and empirical research results suggest that college graduates with a high level of cultural intelligence largely determines successes of companies operating in a global environment. Therefore, universities should focus on improving the cultural intelligence of students by offered program, methods and forms of teaching, and also by evaluating learning outcomes.

Bibliografia

• Amiri A., Moghimi S., Kazemi M., Studying the Relationship between Cultural Intelligence and Employees' Performance, „European Journal of Scientific Research” 2010, Vol. 42, No. 3.
• Ang S., Van Dyne L., Conceptualization of Cultural Intelligence: Definition, Distinctiveness and Nomological Network, [w:] S. Ang, L. Van Dyne (eds.), Handbook on Cultural Intelligence: Theory, Measurement and Applications, M.E. Sharpe, Armonk 2008.
• Ang S., Van Dyne L., Koh Ch., Personality Correlates of the Four-Factor Model of Cultural Intelligence, „Group & Organization Management” 2006, Vol. 31, No. 1, s. 100-123, http://dx.doi.org/10.1177/1059601105275267.
• Boski P., Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, PWN, Warszawa 2009.
• Brislin R., Worthley R., MacNab B., Cultural intelligence: Understanding behaviors that serve people's goals, „Group and Organization Management” 2006, Vol. 31, No. 1, s. 40-55, http://dx.doi.org/10.1177/1059601105275262.
• Christensen C., Harzing A.W., Expatriate failure: Time to abandon the concept?, „Career Development International” 2004, Vol. 9, No. 7, s. 616-626, http://dx.doi.org/10.1108/13620430410570329.
• Davies A., Fidler D., Gorbis M., Future Work Skills 2020, Institute for the Future for University of Phoenix Research Institute, Phoenix 2011.
• Denek K., Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy. Dydaktyka akademicka i jej efekty, WSPiA, Poznań 2011.
• Earley P.Ch., Ang S., Cultural Intelligence: Individual Interactions Across Cultures, Stanford University Press, Stanford 2003.
• Earley P.Ch., Mosakowski E., Cultural Intelligence, „Harvard Business Review” 2004, No. 10.
• Earley P.Ch., Peterson R.S., The Elusive Cultural Chameleon: Cultural Intelligence as a New Approac to Intercultural Training for the Global Manager, „Academy of Management Learning and Education” 2004, Vol. 3, No. 1, s. 100-115, http://dx.doi.org/10.5465/AMLE.2004.12436826.
• Edukacja jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/4_Filary_Raport_Delorsa.pdf.
• Gardner H., Frames of Mind, Basic Book Inc, New York 1983.
• Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań 1997.
• Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1996.
• Grucza S., Nauczanie języków obcych na potrzeby interkulturowej komunikacji projektowej, [w:] M. Sowa, M. Mocarz-Kleindienst, U. Czyżewska (red.), Nauczanie języków obcych na potrzeby rynku pracy, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015.
• Hall E.T., Bezgłośny język, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987.
• Hall E.T., The silent Language, Anchor Books, New York 1959.
• Hofstede G., Hofstede G.J., Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu, PWE, Warszawa 2007.
• Hofstede G., Kultury i organizacje, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000.
• Kittler M.G., Rygl D., T.D. Puce, Kulturelle Intelligenz, Distanz und Anpassung von Führungskräften im Ausland, „Zeitschrift für Management“ 2009, Nr. 4.
• Kłoskowska A., Kultura masowa. Krytyka i obrona, PWN, Warszawa 1980.
• Kolano A., Olszewski J., Poziom inteligencji kulturowej a jej związek z doświadczeniem międzynarodowym oraz oceną doświadczeń z innymi kulturami, „Studia z zarządzania międzykulturowego. Przedsiębiorczość i zarządzanie” 2011, t. XII, z. 4, s. 52-69.
• Kroeber A.L., Istota kultury, PWN, Warszawa 2002.
• Kuciński K. (red.), Glokalizacja, Difin, Warszawa 2011.
• Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1988.
• L. Imai, Gelfand M.J., The culturally intelligent negotiator: The impact of cultural intelligence (CQ) on negotiation sequences and outcomes, „Organizational Behavior and Human Decision Processes” 2010, Vol. 112, No. 2, s. 83-98, http://dx.doi.org/10.1016/j.obhdp.2010.02.001.
• Livermore D.A., Cultural Intelligence: Improving Your CQ to Engage Our Multicultural World, Baker Academic, Grand Rapids 2009.
• Mikułowski Pomorski J., Komunikacja międzykulturowa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2003.
• Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998.
• Paszkowska R., Edukacja do dialogu - metody rozwijania kompetencji międzykulturowej studentów w środowisku wielokulturowym, [w:] A. Karwińska, J. Mikułowski Pomorski, R. Paszkowska, Rola wyższej uczelni w kształtowaniu świadomości studentów. Europejska wspólnota kultury, Wydawnictwo UEK, Kraków 2009.
• Piwowarczyk A.J., Kultura w podręcznikach do nauki języków obcych jako czynnik wpływający na rozwój międzykulturowej kompetencji komunikacyjnej - referat wygłoszony podczas konferencji Wielojęzyczność i międzykulturowość w glottodydaktyce organizowanej przez Polskie Towarzystwo Neofilologiczne i Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 7-9 września 2015.
• Piwowarczyk A.J., Lektorat jako płaszczyzna rozwoju kompetencji komunikacji międzykulturowej studentów. Możliwości i uwarunkowania, [w:] M. Srebro, E. Typek, L. Zielińska (red.), Przyszłość nauczania języków obcych na uczelniach wyższych, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2015.
• Piwowarczyk A.J., Przesłanki i sposoby kształcenia kompetencji międzykulturowej, [w:] B. Mikuła (red.), Współczesne tendencje w zachowaniach organizacyjnych, Katedra Zachowań Organizacyjnych i UEK, Kraków 2015.
• Piwowarczyk A.J., Rozwijanie kompetencji społecznych na lektoracie w szkole wyższej, „e-mentor” 2015, nr 1(58), s. 12-21, http://dx.doi.org/10.15219/em58.1152.
• Piwowarczyk A.J., Rozwój inteligencji kulturowej na lektoracie w uczelni ekonomicznej, [w:] M. Sowa, M. Mocarz-Kleindienst, U. Czyżewska (red.), Nauczanie języków obcych na potrzeby rynku pracy, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015.
• Plum E., Cunnane D., Cultural Intelligence - A concept for bridging and benefiting from cultural ditterences, July 2007.
• Plum E., Kulturel Intelligens, Borsens Forlag, Copenhagen 2007, http://www.kulturelintelligens.dk/Cultural_Intelligence_Plum.pdf.
• Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2014.
• Sternberg R., Detterman D.K., What is Intelligence?: Contemporary Viewpoints on its Nature and Definition, Ablex Publishing, Norwood 1986.
• Stier J., Internationalisation, intercultural communication and intercultural competence, „Journal of Intercultural Communication” 2006, No. 11, http://www.immi.se/intercultural/nr11/stier.pdf.
• Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970.
• Takeuchi R., Yun S., Tesluk P.E., An examination of crossover and spillover effects of spousal and expatriate cross-cultural adjustment on expatriate outcomes, „Journal of Applied Psychology” 2002, Vol. 87, No. 4, s. 655-666, http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.87.4.655.
• Thomas D.C., Inkson K., Cultural Intelligence: People skills for global business, Berrett-Koehler Publishers, San Francisco 2004.
• Trocki M., Organizacja projektowa, Bizzare, Warszawa 2009.