Abstract

Currently, in the times of rapid transformations in all areas of human functioning, education has grown in importance. People, including the elderly, have been exploring the areas and actions that can help them adjust to new reality. In the view of a current situation and predicted demographic trends of modern societies, characterized by significant increase in the number of the elderly in general population, lifelong learning has become key issue. Based on the latest literature review, the article discusses the process of aging from two perspectives: challenges associated with changes on the biological, psychological, and social level, impacting both learning ability, and its effectiveness, as well as opportunities brought by participation in activities - especially of an educational nature - in old age.

Research reports indicate that normal aging, despite undoubtedly requiring adjustment of educational processes to functional capabilities of the recipients, does not pose an obstacle to engage in lifelong learning, and long term participation in non-formal, non-credit courses poses a particularly valuable strategy compensating changes resulting from the process of aging.

Keywords: activity; active aging; education; life-long learning; wellbeing

References

• Beck, O., Kędziora-Kornatowska, K., Monastryska, E. (2015). Starzenie się i związane z nim wyzwania. W: H. Liberska, A. Malina, D. Suwalska-Barancewicz (red.), Dylematy współczesnych ludzi: radzenie sobie z wielością ról i zadań (s. 155-162). Warszawa: Difin.
• Boudiny, K. (2013). Active ageing: from empty rhetoric to effective policy tool. Ageing & Society, 33(6), 1077-98. DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X1200030X
• Candy, P.C. (1991). Self-Direction for Lifelong Learning. San Francisco: Jossey-Bass.
• Department of Economic and Social Affairs/Population Division. (2017). World Population Prospects-The 2017 Revision. Pobrane z: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/WPP2017_KeyFindings.pdf
• Dolan, P., Fujiwara, D., Metcalfe, R. (2012). Review and Update of Research into the Wider Benefits of Adult Learning. BIS Research Paper 90. London: Department for Business, Innovation & Skills. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/34671/12-1243-review-wider-benefits-of-adult-learning.pdf
• Dubas, E. (2008). Edukacyjny paradygmat badawczy w geragogice. W: M. Kuchcińska (red.), Edukacja do i w starości (s. 43-65). Bydgoszcz: Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej.
• Gutowska, A. (2017). Geragogiczny model pracy z seniorami oparty na koncepcji Marii Montessori, Edukacja Dorosłych, 2, 225-239.
• Field, J. (2011). Adult learning, health and well-being - changing lives. Adult Learner (0790-8084), 13-25. Pobrane z: https://dspace.stir.ac.uk/bitstream/1893/15658/1/adult_learner_2011.pdf
• Formosa, M. (2002). Critical geragogy. Developing practical possibilities for critical educational gerontology. Education and Aging, 17(1), 79-82.
• Hammond, C. (2004). Impacts of lifelong learning upon emotion resilience, psychological and mental health: fieldwork evidence. Oxford Review of Education, 30(4), 551-68. DOI: https://doi.org/10.1080/0305498042000303008
• Jenkins, A., Mostafa, T. (2015). The effects of learning on wellbeing for older adults in England. Ageing & Society, 35(10), 2053-70. DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X14000762
• Kilian, M. (2015). Metodyka edukacji osób w starszym wieku: podstawowe wskazówki i zasady. Forum Pedagogiczne 1, 171-185.
• Klimek, E., Wizner, B., Skalska, A., Grodzicki, T. (2012). Stan wzroku i słuchu u oso?b w wieku podeszłym. W: M. Mossakowska, A. Wie?cek, P. Błe?dowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia sie? ludzi w Polsce (s. 109-122). Poznań: Termedia.
• Leung, D., Liu, B. (2011). Lifelong education, quality of life and self-efficacy of Chinese older adults. Educational Gerontology, 37(11), 967-81. DOI: https://doi.org/10.1080/03601277.2010.492732
• Liguz-Le?cznar, M. (2014). Osłabienie sprawności poznawczej w starzeniu. Przyczyny i mechanizmy neurobiologiczne. Gerontologia Polska, 3, 166-171.
• Łe?t, P., Polak-Szabela, A., Porzych, K. (2013). The process of human aging and involution changes in the brain. Medical and Biological Sciences, 27(4), 23-26.
• Marcinek, P. (2007). Funkcjonowanie intelektualne w okresie staros?ci. Gerontologia Polska, 15(3), 69-75.
• Marczuk, M. (1994). Uczen? dorosły i uczenie sie? dorosłych - przegla?d stanu badan?. W: M. Marczuk (red.), Problemy i dylematy andragogiki (s. 110-123). Lublin: UMCS.
• Matlakiewicz, A., Solarczyk-Szwec, H. (2009). Dorośli uczą się inaczej: andragogiczne podstawy kształcenia ustawicznego (wyd. II). Toruń: Centrum Kształcenia Ustawicznego w Toruniu.
• McFarlane, O., Ke?dziora-Kornatowska, K. (2017). Przyjmowanie leków w po?z?nej dorosłości - potrzeba edukacji zdrowotnej. Rocznik Andragogiczny, 24, 213-222.
• Miksza, M. (2014). Zrozumieć Montessori. Czyli Maria Montessori o wychowaniu
• Dziecka. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Narushima, M., Liu J., Diestelkamp, N. (2018). Lifelong learning in active ageing discourse: its conserving effect on wellbeing, health and vulnerability. Ageing and Society, 38(4), 651-675. DOI: https://doi.org/10.1017/S0144686X16001136
• Neuroandragogika przeciw wykluczeniu. (2017). Neuroandragogika w edukacji dorosłych zagroz?onych wykluczeniem. Pobrane z: http://www.neuroandragogy.eu/wp-content/uploads/2018/10/neuro_io2_pl_lekki.pdf<
• Nęcka, E. (2003). Inteligencja. Geneza, struktura, funkcje. Gdańsk: GWP.
• Niezabitowski, M. (2007). Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Problemy uczestnictwa społecznego. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Rudnik, A. (2017). Edukacja w staros?ci - z?yczenie czy szansa na przeciwdziałanie marginalizacji oso?b starszych? Pedagogika Społeczna, 1(63), 112-128.
• Skibińska, E. (2008). Proces kształcenia seniorów. W: A. Fabiś (red.), Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów (s. 95-114). Bielsko Biała: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Administracji.
• Sokołowska, E. (2014). Osobowość seniora - dylemat ciągłości w świecie ponowoczesnym. Rocznik Andragogiczny, 21, 249-258. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/RA.2014.018
• Starzycka, M. (2006). Zmiany starcze i schorzenia narza?du wzroku. W: T. Grodzicki, J. Kocemba, A. Skalska, A. (red.), Geriatria z elementami gerontologii ogo?lnej. Podre?cznik dla lekarzy i studentów (s. 357-364). Gdan?sk: Via Medica.
• Steuden, S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Suo, C., Gates N., Fiatarone Singh, M, Saigal, N., Wilson, G.C., Meiklejohn, J. . Valenzuela, M.J. (2017). Midlife managerial experience is linked to late life hippocampal morphology and function. Brain Imaging and Behavior, 11(2), 333-345. DOI: 10.1007/s11682-016-9649-8.
• Thorndike, E. (1950). Uczenie się dorosłych. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Withnall, A. (2009). Improving learning in later life. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203872536.
• World Health Organization, (2002). Active ageing. A policy framework. Pobrane z: http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/WHO_NMH_NPH_02.8.pdf
• Zawada, A. (2011). Estetyka starości i estetyka starzenia się w okresie ponowoczesności. W: A. Fabiś, M. Muszyński (red.), Społeczne wymiary starzenia się (s. 121-137). Bielsko-Biała: Wyższa Szkoła Administracji.