W numerze 4(91)/2021 e-mentora pisałam o wystąpieniu Nicka Shackletona-Jonesa podczas konferencji E-learning Fusion. Nick pełni rolę CLO (Chief Learning Officer) w brytyjskim oddziale firmy Deloitte. Swoje wystąpienia i publikacje adresuje zarówno do tych, którzy się uczą, jak i tych, którzy nauczają i szkolą innych. Formułowane przez siebie tezy opiera z jednej strony na wynikach badań z obszaru psychologii i neuronauk, zaś z drugiej na wieloletnim doświadczeniu jako trener, a także organizator szkoleń. 

W swoich prelekcjach Nick zwykle stara się zwrócić uwagę słuchaczy na kilka aspektów, które jego zdaniem decydują o efektach uczenia się. 

Należą do nich:

1. doświadczenie uczenia się (learning experience) – zapamiętujemy zwykle to, co ma jakieś znaczenie;

2. opowiadanie historii (tell the story) – ważne są nie same fakty i dane, lecz kontekst, w jakim zostały przekazane; on wzmacnia proces zapamiętywania i budowania nowej wiedzy;

3. możliwość wyboru czego się uczymy – nie to, co przygotował lub zaplanował nauczyciel bądź to, co zapisano w programie, tylko to, czego chcemy się nauczyć, co naszym zdaniem jest nam potrzebne (do not learn to please your parents/educators/bosses);

4. przyswajanie konkretnych treści zamiast realizacji kursów (resources not courses).

Jak łatwo zauważyć, punkty te są ściśle ze sobą powiązane i zapewne większość z nas byłaby gotowa się zgodzić, że faktycznie najwięcej bądź najłatwiej nauczyli się wtedy, gdy wszystkie lub prawie wszystkie wymienione warunki były spełnione. Warto natomiast postawić pytanie: Czy realizacja opisanego podejścia jest możliwa w edukacji formalnej - szkolnej lub akademickiej - w któryej obowiązują określone programy nauczania?

Moim zdaniem tak i bardzo dużo zależy od podejścia przyjętego przez nauczyciela – od jego otwartości na zmianę sposobu nauczania (w szczególności na rezygnację z wykładu). Równocześnie wydaje mi się, że konieczne jest spełnienie jednego dodatkowego warunku: aby uczący się wiedział, jakiej wiedzy potrzebuje i czego chce się nauczyć. 

W przypadku szkoleń zawodowych zazwyczaj zainteresowany wie do czego są mu potrzebne treści szkolenia, które podejmuje, wie czego oczekuje. Zazwyczaj. 

Natomiast w edukacji taki stopień samoświadomości występuje znacznie rzadziej. Dlatego wydaje mi się, że zmieniając edukację należałoby zacząć – i to możliwie jak najwcześniej – od uczenia jak określać swoje potrzeby w zakresie wiedzy, jak wybierać to, czego chcemy się nauczyć. Nadmiar i powszechna dostępność informacji będą wymagały od człowieka takich umiejętności, dlatego im szybciej młody człowiek zacznie je opanowywać tym łatwiej będzie sobie radził z uczeniem się w szkole, na uczelni i … w życiu.

Więcej wypowiedzi Nicka Shackletona-Jonesa na temat uczenia się można znaleźć m.in. w serwisie We are tilt (https://wearetilt.com/tilt-talks/nick-shackleton-jones/).

W 2019 roku, nakładem wydawnictwa Kogan Page, ukazała się także jego książka zatytułowana “How People Learn: Designing Education and Training that Works to Improve Performance”.