Czy wdrażanie koncepcji Otwartych Zasobów Edukacyjnych obejmuje również swobodny dostęp do artykułów naukowych publikowanych w prestiżowych czasopismach? Ich wydawcy, tacy jak holenderski gigant Elsevier nie akceptują postulatów środowiska naukowego, którego przedstawiciele twierdzą, że pobieranie opłat za dostęp do publikacji naukowych jest nieuczciwe. Argumentują tym, że to właśnie uczelnie na ogół finansują prowadzenie badań naukowych, następnie autorzy publikacji opisujących badania i ich wyniki ponoszą koszty wydania artykułu, a i tak później uczelnia musi zapłacić wydawnictwu za dostęp do już opublikowanych badań. Takie praktyki, możliwe dzięki przejmowaniu praw autorskich do publikacji przez wydawców, są zdaniem akademików niedopuszczalne i znacznie ograniczają swobodną wymianę informacji naukowej.  Zainicjowany w 2014 roku projekt DEAL stanowi obecnie konsorcjum kilkuset uczelni i bibliotek niemieckich, które podjęły wspólną inicjatywę, mającą na celu wynegocjowanie otwartego dostępu do artykułów publikowanych w czasopismach naukowych Elseviera. Potentat wydawniczy skutecznie opiera się naciskom, co oznacza, że od początku 2017 roku spora rzesza niemieckich naukowców nie będzie miała dostępu do publikacji tego wydawcy. Partnerzy konsorcjum konsekwentnie odmawiają uiszczenia opłat za dostęp do czasopism, postulując przyjęcie nowego modelu wydawniczego, który zakłada, że biblioteki uniwersyteckie będą kupować roczne licencje u wydawcy, w ramach których autorzy z danej uczelni będą mogli już bez dodatkowych opłat publikować swoje prace i udostępniać je na zasadach otwartych. W tym modelu zasadniczo zmienia się rola wydawcy, który przestaje być właścicielem praw autorskich, czerpiącym z tego tytułu profity, a staje się dostawcą pakietu usług, takich jak przygotowanie publikacji do druku (w tym proces recenzji) oraz usługa udostępniania i dystrybucji publikowanych treści.

Niemieckie konsorcjum nie jest jedyną inicjatywą, która w imieniu środowiska akademickiego negocjuje z wydawcami warunki otwartego dostępu do publikacji naukowych. Podobne działania są prowadzone również w Finlandii przez konsorcjum FinELib, i przez brytyjską grupę JISC Collections, aczkolwiek postulaty zgłaszane przez konsorcjum DEAL są najbardziej radykalne i jak na razie (grudzień 2016) są odrzucane przez wydawcę, który jednakże deklaruje możliwość dalszych negocjacji na początku 2017 roku. Trudno obecnie przewidzieć jak zakończą się te negocjacje, jednak z dużym prawdopodobieństwem można zakładać, że podobne postulaty będą zgłaszane także przez inne ośrodki i konsorcja akademickie, jako że swobodny przepływ informacji wydaje się być jednym z podstawowych wymagań współczesnej nauki.

Opracowano na podstawie artykułu: Thousands of German researchers set to lose access to Elsevier journals, opublikowanego na łamach magazynu Science przez Gretchen Vogel w dniu 22.12.2016 r. Pełny tekst dostępny jest na stronie: Sciencemag.org