W grudniu 2016 r. ukazała się ciekawa publikacja zatytułowana Open Education: International Perspectives in Higher Education. Jest to praca zbiorowa, przygotowana pod redakcją P.Blessingera i TJ Blissa. Grupa autorów liczy 44 osoby, ich afiliacje wskazują na takie kraje jak: USA, Kanada, Australia, Wielka Brytania, Szwecja, Finlandia i Turcja. Wielu z nich to ludzie zaangażowani w ruch na rzecz Otwartych Zasobów Edukacyjnych (OER), który ma wymiar międzynarodowy. Podkreślam ten fakt dlatego, że gdy mowa o edukacji otwartej to między innymi chodzi właśnie o edukację ponad granicami geograficznymi, dającą dostęp do wiedzy każdemu bez względu na jego status materialny czy narodowość. Zatem wspólny wysiłek międzynarodowej grupy praktyków, zmierzający do tego, aby szerszemu gronu odbiorców, zaangażowanych w kształcenie na poziomie akademickim, ukazać jakie formy przyjmuje edukacja otwarta i jakie inicjatywy ją wspierają jest z całą pewnością działaniem zasługującym na uznanie i uwagę.

Publikacja liczy 282 strony, zawiera 16 rozdziałów. Każdy rozdział został opracowany przez innego autora lub autorów, tym samym stanowi zamkniętą całość i dlatego na końcu każdego z nich podana jest bibliografia dotycząca jego treści.

Zaproszenie do współpracy autorów z wielu różnych ośrodków zaowocowało szerokim spektrum poruszanych tematów. Nie sposób w krótkiej recenzji omówić je wszystkie, dlatego napiszę tylko o tych, które mnie wydały się szczególnie interesujące. Na początek warto zapoznać się z zawartą w pierwszym rozdziale charakterystyką rodzajów edukacji otwartej, obszarów jej oddziaływania oraz różnych celów, dla których jest tworzona i rozwijana. Zwraca uwagę to, że dążenie do zapewnienia swobodnego dostępu do wiedzy, powszechnie postrzegane jako główny cel edukacji otwartej jest tylko jednym z motywów. Autor wymienia jako cele edukacji otwartej jeszcze cztery inne pojęcia: wpływ (agency), poczucie własności (ownership), udział (particpation) oraz doświadczanie (experience). Ich cechą wspólną jest aktywne uczestnictwo, które odnosi się zarówno do uczniów, jak i nauczycieli.

Z praktycznego punktu widzenia ważny jest rozdział trzeci, zatytułowany Strategie upowszechniania zasobów otwartych. Tak naprawdę dotyczy on zarówno upowszechniania, jak i wyszukiwania tego typu zasobów. Autorzy Phil Barker i Lorna M. Campbell podkreślają, że łatwość znalezienia potrzebnych nam zasobów zależy w dużym stopniu od tego, gdzie zostały one umieszczone i jak opisane przez autorów. Podpowiadają przy tym nazwy ciekawych i mniej znanych repozytoriów zasobów otwartych, takich jak HumBox zawierający wiele materiałów z nauk humanistycznych czy CORE Materials - serwis dotyczący nauk ścisłych i kształcenia inżynierów.

W kolejnym rozdziale autorzy zwracają uwagę na różne typy użytkowników otwartych zasobów edukacyjnych. Tych, którzy wiedzą, dlaczego warto tworzyć i korzystać z zasobów otwartych nazwano użytkownikami aktywnymi. Druga grupa to użytkownicy, dla których otwarte zasoby liczą się tylko jako wsparcie w poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań dydaktycznych – szukają w nich inspiracji albo traktują je jako materiał, który adaptują do własnych potrzeb. Natomiast grupa trzecia to po prostu konsumenci, którzy korzystają z dostępnych zasobów, ale sami ich nie tworzą.

Dla mnie bardzo interesująca była też lektura trzech studiów przypadku ilustrujących różne podejścia do tworzenia otwartych podręczników. Opisano je w rozdziale dziewiątym. Z kolei w rozdziale dwunastym Howard Miller dzieli się swoimi doświadczeniami wynikającymi z wykorzystania OER w kursie akademickim.

Nie sposób wskazać i polecić wszystkie wartościowe treści tej ciekawej publikacji, dlatego zakończę swoje rekomendacje w tym miejscu odsyłając tych, których zainteresowała moja recenzja do lektury książki, udostępnianej oczywiście na zasadach otwartych.

Podaję jej dane bibliograficzne:

Patrick Blessinger and TJ Bliss (eds.), Open Education: International Perspectives in Higher Education. Cambridge, UK: Open Book Publishers, 2016. http://dx.doi.org/10.11647/OBP.0103